(Met dank voor de tip aan Juan!)
MUST SEE: Hadden wij maar 1 zo’n parlementariër in onze slapende, belegen Tweede Kamer…
Tag: grexit
Wel uit de euro, niet uit de euro
De Griekse minister van Financiën Varoufakis zegt dat zijn land zich niet uit de euro laat zetten. Óók niet als de Grieken zondag tegen de Europese bezuinigingsvoorstellen stemmen. Eurogroepvoorzitter Dijsselbloem vindt dat de Grieken dan wél uit de euro moeten.
Als de Grieken zondag ‘nee’ stemmen, dan hebben ze geen andere keuze dan hun drachme of een andere munt in te voeren. Althans, volgens Bas Jacobs, hoogleraar Economie aan de Erasmus Universiteit. Want, zo zegt hij: “Van niemand krijgen ze nog geld en de kans is groot dat de ECB de Griekse banken zal laten vallen.” De Europese Centrale Bank staat dan ook een belangrijke beslissing te wachten, zegt Jacobs. “Ze moeten besluiten of de Griekse banken met veel Griekse obligaties niet langzamerhand in een staat van faillissement terechtkomen als die Griekse obligaties veel minder waard worden.”
En ja het kan, stelt de hoogleraar, dat de banken alsnog overeind gehouden worden met noodsteun of eventuele herstructureringen. Maar ik het politieke draagvlak daarvoor is volledig aan het vervliegen, zegt hij: “In dat geval denk ik dat de ECB de stekker uit het Griekse bankensysteem trekken en zal Griekenland geen andere keuze meer hebben dan het invoeren van een parallelle of een eigen munt. Want de ambtenarensalarissen, de pensioenen, die moeten allemaal worden uitgekeerd.”
De afgelopen dagen en weken gingen voorstellen heen en weer, de verschillen worden steeds kleiner en toch komen ze er niet uit. Waarom niet? “Omdat het politiek is geworden”, zegt Jacobs. “Het heeft allang niet meer met de economie te maken. Wat we de afgelopen dagen hebben gezien is een totale chaos over en weer. Dit is een tamelijk overzichtelijk probleem dat Europa op een totaal onoverzichtelijke manier laat ontsporen. De Griekse staatsschuld is erg hoog en onhoudbaar. Het macro-economische recept dat jarenlang is gevolgd heeft de Griekse economie in puin gelegd. De economie is meer dan een kwart gekrompen, de werkloosheid is gestegen naar meer dan 25 procent.”
Daar moet een andere oplossing voor worden gevonden. Eén die er volgens Jacobs uit bestaat dat ‘op korte termijn wat minder wordt bezuinigd’, mét strenge hervormingen en wat schuldenverlichting. “Maar daar wil Europa niet aan.”
Griekse puinhoop vooral door elites
Leon de Winter heeft een fantastische column geschreven in de De Telegraaf van vandaag. Een aantal citaten:
De euro zou Brussel controle geven over de begrotingen van de lidstaten, en daarmee zou Brussel een echte federatie gaan leiden. De nieuwe munt werd dus uit politieke motieven ingevoerd.
Dit Europese avontuur kon niet op een democratische manier tot stand komen, en dat weten de elites. Oorspronkelijk gedreven door de gedachte dat op Europees grondgebied geen oorlog meer gevoerd mocht worden, is het avontuur van de EU gekaapt door machtsmannetjes. De federatie die de EU inmiddels is, is een elitair wangedrocht dat alleen kan bestaan door een autoritair centrum dat in achterkamertjes plannen maakt en ze ongeacht de mening van de burgers afdwingt.
Elke EU-politicus wist wat er aan de knikker was [met de opgeleukte cijfers van Griekenland bij toetreding, red.], maar de gedachte aan een eenheidsmunt geleid door een centrale Europese bank was zo verleidelijk dat ze wegkeken. En de Grieken namen het ervan. Ze kochten veel leuke dingen in het noorden, zoals Porsches en Mercedessen en Miele-koelkastjes, en gingen ervan uit dat de rekening nooit zou komen. En die komt ook niet. Wij zullen de schulden van de Grieken moeten ophoesten want de Grieken zullen die bedragen nooit en nimmer bij elkaar krijgen. Maar kijk niet alleen naar die maffe Griekse neomarxistische politici. De ergste types zitten in Brussel, of komen zo nu en dan daar bijeen om de technocraten een handje te helpen.
De Grieken kunnen hun economie niet moderniseren. Natuurlijk, ze produceren meer dan ouzo, olijven en feta, dus ik overdrijf – en toch: wat valt er te moderniseren aan het persen van olie, of het bereiden van feta? Griekenland is geen Nederland, en het linken van de begrotingen en de economieën van die twee landen via een euro is ronduit misdadig. Schuldig daaraan zijn de Haagse en Brusselse elites.
Zo functioneert de EU, de Europese volksautonomie die na eeuwen van bloedige oorlogen is ontstaan, is door een groep van enkele duizenden mensen in de toppen van de Europese politieke partijen weggevaagd en vervangen door een stille autocratie. Die kans hebben ze omdat we er inderdaad geen zak van begrijpen. We hebben namelijk wat anders te doen. We werken ons allemaal te pletter en daarna vermaken we ons, en dat is gerechtvaardigd. In de tussentijd is Europa in handen gekomen van non-valeurs die een oorlog met Rusland riskeren, de Grieken en andere zuidelijke hebben geholpen niet-inbare schulden op te bouwen, en de crises van de islam tot over de drempel van onze voordeur hebben gebracht.
De eurozone kan alleen bestaan wanneer de noordelijke structureel de zuidelijke financieren. Als we de huidige eurozone in tact laten, zullen we allemaal continu een Spaans of Portugees of Grieks gezin mee-etend aan tafel hebben. Als we dat niet willen, moeten we nu de rekening betalen en de euro van het zuiden losmaken. Vervolgens moet er een andere euro gedrukt worden voor de zuidelijke landen zodat ze hun schulden via devaluaties kunnen saneren.
Met Grexit wint de beschaving
Griekenland, keer terug naar de drachme en herover de zeggenschap over je eigen samenleving.
Alexis Tsipras werd premier van Griekenland met een kansloze belofte: stoppen met de bezuinigingen die de eurogroep dicteerde, maar doorgaan met de euro. Inmiddels heeft de Eurogroep duidelijk gemaakt dat doorgaan met de euro betekent buigen voor de wil van de politieke as Berlijn-Parijs-Brussel, gesteund door de immer politiek opererende ECB.
De Eurogroep en de ECB hebben Griekenland een gemene streek geleverd. Het ‘reddingspakket’ in 2010 lenigde de nood van Franse en Duitse banken, niet de nood van Griekenland. Daarom is het begrijpelijk dat de huidige Griekse regering eist dat een deel van de schuld uit dat pakket wordt kwijtgescholden. Terecht concludeerde een commissie van het Griekse parlement onlangs dat de leningen die vorige Griekse regeringen afsloten bij het IMF en de Europese Unie niet het belang van de natie dienden en daarom niet legitiem en niet afdwingbaar zijn. De schuld is even ongeldig als een contract dat een burger onder dwang tekent.
Toen de EU in 2010 dicteerde dat de Grieken hun schuld zouden terugbetalen door radicaal te bezuinigen kon je het resultaat voorspellen: verzwakking van het bedrijfsleven, verarming van de bevolking, vernieling van de samenleving en verergering van het schuldprobleem. Tsipras heeft een punt als hij het IMF beticht van crimineel gedrag en zijn Europese redders verwijt Griekenland te plunderen.
Helaas praat hij tegen dovemansoren.
Lees deze column van Bruno de Haas verder op de Volkskrant >>>
For the eurozone, the nightmare is only just starting
The creditors programme would have brought about total economic destruction.
The most important news this weekend is not that the Greek government has called a referendum. It is that the Greek government has not accepted the bailout proposal of its creditors. The second Greek programme will therefore expire midnight on Tuesday. Greece will be without a programme and without market access from Wednesday.
As I have argued before, this was the only rational decision for the Greek government to take. The programme that was proposed by the creditors would have prolonged the Greek recession by several years. Grexit, a Greek exit from the eurozone, would have more negative economic consequences in the short run. But at least there would be some upside for Greece eventually. The creditors programme was an economic version of Dante’s hell. It would have brought about the total economic destruction of Greece.
So what should happen now? The first thing to note is that the referendum will be meaningless. Even a ‘yes’ vote will not bring the programme back. And I cannot see a political majority in all the creditor countries for a new programme. The Germans will not do anything without the International Monetary Fund. And the IMF, in turn, will get defaulted on before the middle of the week.
Lees de column van Wolfgang Münchau verder op de Financial Times >>>
De drachme is de zoete smaak van de vrijheid
Op het Syntagmaplein in Athene is de sfeer woensdagavond ontspannen. Duizenden mensen reageerden op een Facebookoproep en zijn voor het parlementsgebouw bijeengekomen om te demonstreren tegen het harde bezuinigingsbeleid van de afgelopen jaren en om de regering van premier Alexis Tsipras een steuntje in de rug te geven bij de onderhandelingen met de eurolanden.
Van angst voor een vertrek uit de euro is weinig te merken. ‘Wij zijn hier om de regering aan te sporen om niet toe te geven’, zegt Syriza-lid Katia Papanikolaou. Ze is absoluut niet bang voor de consequenties van een eventuele breuk met Europa. ‘Wat is er nog te vrezen? We hebben niets te verliezen. Twee miljoen mensen zijn werkloos, onze magen zijn leeg, onze economie verwoest. Vanaf 2012 zijn we al feitelijk failliet.’
Een eventuele overgang naar de drachme zal volgens haar in het begin moeilijk zijn maar daarna is er ‘de zoete smaak van vrijheid’. Ook Evangelia Bakoli vindt het welletjes geweest met de bezuinigingen. Zij is samen met haar dochter en vrienden naar de demonstratie gekomen. ‘Ze moeten geen centimeter inbinden’, zegt ze. ‘Wat mij angst inboezemt is de voortdurende vernedering die we doormaken, niet de terugkeer naar de drachme. Wij zullen weer uit onze as herrijzen.’
Anderen maken zich meer zorgen om de ellende die een terugkeer naar de drachme met zich meebrengt, maar blijven met fatalistische berusting de regering te steunen. ‘Geen enkel weldenkend persoon met kinderen wil terug naar de drachme’, vertelt Stavros die een kioskje met versnaperingen heeft. Hij blijft vertrouwen houden in Tsipras. ‘Ik geloof in hem omdat hij integer is en niet zijn eigen zakken vult.’
Hoewel nog altijd een overgrote meerderheid van de Grieken in de eurozone wil blijven, lijkt een steeds groter percentage zich te kunnen verzoenen met een terugkeer naar de drachme.
De Griekse kwestie gaat niet over
Griekenland, is dat nog actueel? De Griekse crisis duurt nu al vijf jaar en de ene na de andere ‘deadline’ is verstreken. Ondertussen is er al voor meer dan tweehonderd miljard aan het land uitgeleend en zijn er geruisloos miljardenschulden weggestreept. Over de gevolgen van een Grexit is eindeloos gespeculeerd. De verwachting is dat de eurozone een failliet van Griekenland nu wel zal kunnen dragen, maar de verwachting is ook dat we na een Grexit nog lang niet van de Grieken af zijn. Erger, dan beginnen de problemen pas echt.
Je kunt je afvragen wat een Grexit dan nog betekent. Eigenlijk is die er al, want rijke Grieken hebben hun geld allang naar het buitenland gebracht en wat er overblijft is niet echt een moderne Europese economie, maar een reservaat van ruilhandel en vage beloften dat er ooit zal worden betaald. Als serieuze zakenpartner doe je dan niet meer mee. Maar formeel maakt Griekenland nog deel uit van de eurozone en het land zal blijven bestaan. Desnoods als ‘failed state’ waarmee Europa tot in lengte van dagen zit opgescheept.
Dat zien we terug in de ‘onderhandelingen’ van de laatste weken. Daar wordt niet echt onderhandeld, maar langs elkaar heen gepraat. De Grieken hebben een heel andere voorstelling van de werkelijkheid dan de rest en drijven de andere Europese landen tot wanhoop. Sommigen zien daarin een meesterstrategie van minister van Financiën Yanis Varoufakis, een speltheoreticus, maar volgens mij is er niets meesterlijk aan. Het is zelfs geen strategie. Dat veronderstelt dat alle partijen met min of meer doordachte stappen op elkaar reageren en daarvan is geen sprake. De Grieken leven gewoon in hun eigen fantasiewereld, zoals wel vaker in hun lange mythische geschiedenis. Dat leidt tot heel andere risico-afwegingen, die voor de buitenwereld niet te begrijpen zijn en met economie niks te maken hebben.
Deze surrealistische toestand wordt versterkt doordat de eurozone eveneens haar eigen kijk op de werkelijkheid heeft en het failliet van Griekenland (dat ook haar failliet is) om politieke redenen niet wil erkennen. Misschien zit de stekker in het verkeerde stopcontact, maar het stopcontact heeft het daarbij niet voor het kiezen. Dat levert stroom, ook als die weglekt of niet optimaal wordt benut. Europa is sterk genoeg om die te kunnen blijven leveren en Griekenland te zwak om voor algehele kortsluiting te zorgen. Misschien komt er een dag waarop er uit de Griekse geldautomaten geen euro’s komen, maar ook die dag zal voorbijgaan.
Lees deze column van Dirk-Jan van Baar verder op de Volkskrant >>>
Griekse ontknoping?
Het was de week van Griekenland. Opnieuw. Volgende week gaan de onderhandelingen door en komt Griekenland weer een stapje dichterbij de ontknoping van de financiële tragedie die heel Europa in de greep houdt.
Hoe staat Griekenland er financieel voor? Beroerd, ongeveer als Zambia in de jaren ’80. Met dat land deelt Griekenland nu de twijfelachtige eer een betaling aan het Internationaal Monetair Fonds eenzijdig uit te stellen. De 300 miljoen euro die gisteren hadden moeten zijn betaald, kwamen niet. Evenmin als de 336, 560 en 336 miljoen die het land respectievelijk op 12, 16 en 19 juni terug zou storten. De nieuwe deadline is nu 30 juni – en dan voor een overboeking van 1,6 miljard euro in een keer. Met deze houding heeft Athene het IMF en andere geldschieters als de Europese Centrale Bank en de eurolanden alleen maar wantrouwender gemaakt. Ondertussen koerst Griekenland keihard aan op een faillissement.
Wat is de agenda van premier Tsipras? Dit weekeinde heeft hij vooral gesprekken met partijgenoten. Dinsdag wordt hij voor de zoveelste keer in Brussel verwacht. Dan gaan de onderhandelingen met de Europese Unie verder. Een akkoord zou bekrachtigd kunnen worden op de top van Europese ministers van Financiën op 11 of 12 juni. Lukt dat niet, dan kan worden gedacht aan een Grieks referendum of nieuwe parlementsverkiezingen aan het einde van de maand. Of Tsipras die zal winnen, is hoogst onzeker. De harde opstelling van Griekse politici krijgt steeds minder applaus van Griekse burgers. Volgens een peiling van nieuwssite NewsIT is bijna de helft van de Grieken het niet eens met de onderhandelingsstrategie en wil 74 procent de euro houden.
Hoe is de sfeer in Griekenland? Griekse ministers dreigen met nieuwe verkiezingen als de Europeanen niet inbinden en blijven eisen dat gekort wordt op de pensioenen. Dan moeten zij de Griekse kiezers wel om hun mening vragen, vinden de minister van Sociale Zekerheid Dimitris Stratoulis en zijn collega van Panos Skourletis van Arbeid, want de burgers hebben juist gekozen voor een partij die zou afrekenen met de harde bezuinigingseisen van Europa. En misschien nog wel belangrijker: Tsipras zou nu helemaal geen meerderheid van het parlement achter zich weten als hij alsnog instemt met het Europese ‘eindbod’. Zowel oppositieleden als parlementariërs van zijn eigen partij Syriza hebben dat al van tafel geveegd.
Lees het hele artikel in het AD van 6 juni 2015 (op papier)