Het begon allemaal hiermee op 26 januari 2013: Onherroepelijk richting een federale unie. Ook wij eisen een referendum. Deze oproep in de krant verscheen naar aanleiding van de speech van David Cameron waarin hij de Britten een referendum over de Europese Unie beloofde (en die uiteindelijk heeft geleid tot een Brexit). Het Burgerforum-EU werd in allerijl opgericht en een burgerinitiatief gestart.
Exact twee maanden later, op 26 maart 2013, werden 56.000 handtekeningen ingeleverd bij de Tweede Kamer. De Commissie Verzoekschriften en Burgerinitiatieven keurde het burgerinitiatief goed evenals de Vaste commissie voor Europese Zaken. Deze laatste organiseerde een hoorzitting met experts op 9 september 2013. Zelf mochten we daaraan niet deelnemen, alleen bijwonen. Daarna was het wachten op het Tweede Kamerdebat met de Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans.
Op 21 januari 2014 (10 maanden na indiening) was het zover. Met heel veel sympathisanten en belangstellenden op de tribune van de Tweede Kamer en een inleidende speech van Thierry Baudet (te zien hieronder).
Uiteraard vingen wij bot. De Tweede Kamer wilde in meerderheid geen referendum bij volgende soevereiniteitsoverdracht. De enige motie die wel werd aangenomen was van Pieter Omtzigt en Gert-Jan Segers waarin de Raad van State werd verzocht een onderzoek in te stellen naar de ‘sluipende bevoegdheidsoverdracht’. Is er sprake van een sluipende bevoegdheidsoverdracht? En zo ja, hoe zou dit in de toekomst kunnen worden voorkomen? In dit advies zou de Raad van State op deze vragen antwoorden moeten proberen te geven.
Na het Kamerdebat hief het Burgerforum-EU zichzelf op. Een kleine groep ging door. Zij besloten een denktank op te richten (Forum voor Democratie) en een doetank (Burgercomité-EU). Twee aparte organisaties die ieder met een eigen strategie een ander netwerk zouden bouwen, maar samen zouden werken waar mogelijk.
In de zomer van 2014 werd het Raad van State Advies gepubliceerd. Dit advies deed ons van de ene verbazing in de andere rollen. Als Burgercomité-EU besloten we er daarom een boekje over te schrijven.
Over het advies van de Raad van State zou ook een debat worden georganiseerd, echter nu met de Commissie Europese Zaken en de Minister van Buitenlandse Zaken (inmiddels Koenders). Op 4 juni 2015 heeft dat debat (bijna een jaar na het advies) plaatsgevonden. De initiatiefnemers van het burgerinitiatief mochten er niets zeggen en uiteraard waren er ook geen journalisten. Gelukkig waren er wel weer veel sympathisanten aanwezig.
Het gehele traject van dit burgerinitiatief heeft bijna 2,5 jaar in beslag heeft genomen. Het heeft uiteraard ook niet het gewenste resultaat opgeleverd. Dat wil zeggen een echte, oprechte discussie over soevereiniteitsoverdracht met parlementariërs in het parlement. Wel is het zo dat het verschijnsel sluipende soevereiniteitsoverdracht in toenemende mate niet meer ontkend wordt en ook de Raad van State onderkent in haar advies dat hier probleem is, een democratisch tekort, maar doet dit af als: ‘jammer, maar noodzakelijk’, want wij ‘moeten’ immers richting een federaal Europa. Ondanks het referendum in 2005 waarbij Nederlandse burgers in meerderheid tegen de Europese grondwet stemden, vinden instituties en politici blijkbaar dat zij tóch het mandaat hebben om steeds weer zeggenschap over ons land aan de Europese Unie over te dragen, zonder het Nederlandse volk expliciet te consulteren. De vertegenwoordigende democratie schiet daar volgens het Burgercomité-EU ernstig tekort. In partijprogramma’s is de Europese Unie maar één van de vele onderwerpen en wordt zelden in termen van soevereiniteitsoverdracht besproken. Veel partijen weten heel goed dat soevereiniteitsoverdracht niet populair is bij de kiezer. Dus tracht men het gespreksonderwerp op alle mogelijke manieren zoveel mogelijk uit de weg te gaan.
Dat is door dit burgerinitiatief niet goed meer mogelijk. Soevereiniteitsoverdracht staat definitief op de kaart. Tevens gaf de Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans de initiatiefnemers een goed advies, namelijk om te wachten op de Wet raadgevend referendum die in behandeling was. Dat was niet aan dovemansoren gezegd. Het Burgercomité-EU is erin gedoken, experts geconsulteerd en het hele wetgevingsproces op de voet gevolgd. En op deze wet werd onze nieuwe campagne ontwikkeld.