GeenStijl is in juli de petitie GeenPeil gestart. Ze willen dat er een referendum komt waarin burgers zich kunnen uitspreken over het verdrag dat op stapel staat tussen de EU en Oekraïne. Waar gaat het over en heeft het kans van slagen? Verslaggever Hella Hueck beantwoordt vijf vragen over het verdrag en GeenPeil.
1. Wat is een associatieverdrag?
Associatie-overeenkomsten zijn bindende afspraken die de Europese Unie met andere landen sluit. De overeenkomst is gericht op verregaande samenwerking tussen de EU en het betreffende land. Zo’n verdrag wordt meestal gezien als een voorportaal tot een lidmaatschap van de Europese Unie. We hebben zulke overeenkomsten al met landen als Macedonië (sinds 2004), Servië en Albanië.
Een associatie-overeenkomst is gericht op economische samenwerking. Zo moeten partijen import- en exporttarieven en quota afbouwen. Maar economie is al snel ook politiek. In het verdrag worden ‘gemeenschappelijke waarden’ geformuleerd en moet Oekraïne zijn rechtsstaat en democratie versterken en de mensenrechten beter respecteren. Er zitten ook elementen van ontwikkelingssamenwerking in de overeenkomst. Zo staat er dat ‘Oekraïne in aanmerking komt voor financiële bijstand via de relevante EU-mechanismen en -instrumenten voor financiering’. Het land staat er financieel beroerd voor en torst een staatsschuld van 70 miljard met zich mee.
Als je tijd over hebt: hier kun je meer dan 300 pagina’s tellende verdrag doorakkeren. Het gaat overigens niet alleen om Oekraïne, we hebben ook met Moldavië en Georgië zo’n verdrag.
2. Waar staan we nu met dat associatieverdrag?
Het Verdrag is in juni 2014 ondertekend door de Europese Unie en Oekraïne. Maar het is een akkoord waar niet alleen de EU over gaat. De lidstaten moeten het in hun parlementen óók goedkeuren. Dat heet een ‘gemengd akkoord’. In Nederland is dat al gebeurd. Afgelopen juli stemde de Eerste Kamer in met het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne. De Tweede Kamer deed dat al eerder. Vrijwel alle lidstaten hebben de overeenkomst reeds goedgekeurd. Het verdrag moet op 1 januari 2016 in werking treden.