Tag: jean wanningen

2015: doom or bloom?

Geplaatst op by 0 reacties

Veel experts verwachten in 2015 een wereldwijde financieel-economische chaos. Krijgen deze doemdenkers gelijk of valt de schade uiteindelijk wel mee?

We leven in onzekere, bange tijden. Er is onrust op de internationale valutamarkten: de koers van de roebel is gekelderd en ook de euro is ten opzichte van de Amerikaanse dollar flink gezakt. De prijs van een vat olie is het afgelopen jaar gehalveerd en een ‘Grexit’ van Griekenland dreigt. De eurocrisis is weer terug van nooit helemaal weggeweest.

Wacht ons in 2015 een doemscenario?
De Amerikaanse econoom Martin Armstrong voorspelde met zijn supercomputer ‘Socrates‘ dat in oktober van dit jaar het begin van het einde van de euro begint. En hij staat daarin niet alleen: een hele schare economische ‘experts‘ en financieel deskundigen vrezen dat 2015 het jaar van de waarheid wordt. Zelfs de doorgaans voorzichtige financieel journalist van The Telegraph, Ambrose Pritchard-Evans, vreest een voortwoekerende crisis in de eurozone en verwacht grote gevolgen voor de wereldeconomie als de Amerikaanse centrale bank FED definitief stopt met haar geldverruimingsprogramma en de dollar verder aantrekt. Voor de gesloten economie van de VS zullen de gevolgen beperkt zijn, maar voor de rest van de grote economische blokken in de wereld niet. Evans-Pritchard: ‘Tightening by the US Federal Reserve will have turbo-charged effects on a global financial system addicted to zero rates and dollar liquidity.’

Evans verwacht dat de euro nog verder wegzakt tegenover de dollar, misschien wel tot $ 1,08 tegen het eind van het jaar en sommigen vrezen zelfs tot par (1 dollar = 1 euro, red.). En er is inderdaad meer dan voldoende reden om die verwachting aannemelijk te maken. Weliswaar pakt de lage olieprijs voor de energie importerende EU goed uit en voor de Amerikanen niet, voor de rest zijn er slechts tekenen die wijzen op een verder in waarde toenemen van de dollar.
FED-president Yellen gaat verder met de reeds ingezette tapering, het verminderen van de hoeveelheid dollars die in de Amerikaanse economie wordt gepompt. Veel analisten verwachten dat de VS de rente mogelijk zal verhogen in de loop van dit jaar. De economische groei in de VS ligt beduidend boven die van de EU, laat staan van de eurozone; en hetzelfde kan gezegd worden over de werkgelegenheid, die in Europa op historisch lage niveau’s blijft. Er worden simpelweg onvoldoende banen gecreëerd.

Daar komt bij dat met name de opkomende markten een zware tol dreigen te zullen betalen van de tapering door Yellen: er zullen minder dollars beschikbaar komen om hun economieën te voeden met vers geld. De grootste economie ter wereld – de Chinese – groeit minder en Rusland stevent af op een heuse recessie. Datzelfde geldt overigens ook voor de eurozone, waar de groei maar niet wil komen. Sterker, er dreigt een door ernstige vraaguitval veroorzaakte deflatie. De druk op de ECB om de geldkraan open te zetten neemt vanuit Zuid-Europa stevig toe, ofschoon veel economen verwachten dat dit geen enkel soelaas biedt. En dat vrees ik ook. De instrumentenkist van de ECB is leeg: de depositorente staat al vrijwel op nul, maar de inflatie trekt niet aan. Er wordt onvoldoende geïnvesteerd en onvoldoende geconsumeerd: het geld bij veel huishoudens is op of men pot het op in afwachting van betere tijden. De eurozone zit muurvast en de ECB kan niets meer doen: de bal ligt nu bij de politiek.

En daar wringt nu juist de schoen.

Lees dit artikel van Jean Wanningen verder op Follow The Money

Don’t shoot the messenger

Geplaatst op by 0 reacties

Ewald Engelen schreef een boek voor de burger over de oorzaken van de financiële crisis. Op aanraden van zijn uitgever koos hij een controversiële titel en plaatste hij een lijst met ‘hoofdrolspelers’ voorin het boek. Een ‘gimmick’ volgens Engelen die vervolgens een storm van kritiek kreeg te verwerken. Terecht?

Gisteren verscheen in de Volkskrant een stuk van Peter de Waard over het jongste boek van hoogleraar financiële geografie Ewald Engelen, De Schaduwelite voor en na de crisis, met als ondertitel Niets geleerd, niets vergeten. Dat is opmerkelijk. Kennelijk heeft De Waard voorinzage gehad in de NCRV uitzending Altijd Wat, gisteravond, waarin de uitspraken van Engelen aan de orde komen. Bijvoorbeeld dat de titel ‘Schaduwelite’ en de lijst met namen voor in het boek een ‘gimmick’ waren, een grap, bedacht door de uitgever.

In dat Volkskrantstuk wekt De Waard de suggestie dat Engelens werk in hetzelfde rijtje kan worden geplaatst als dat van de fantast Diederik Stapel en vele andere hoogleraren, die het niet al te nauw namen met de waarheid. Op twitter en andere sociale media barst vervolgens een ware storm los. Journalisten buitelen over elkaar heen om Engelen aan het kruis te nagelen. Nederland anno 2014. Het is jammer dat deze negatieve beeldvorming gecreëerd wordt, want dan hoeven we het immers niet meer over de inhoud te hebben. Maar zou het juist niet een keer goed zijn als de goegemeente zich zou verdiepen in de bezorgde boodschap van Engelen in plaats van hem te framen als de ‘dorpsgek’ van financieel-economisch Nederland?

Want laten we wel wezen: zowel aan gene zijde van de oceaan als hier in Europa zijn het de belastingbetalers geweest, burgers en bedrijven dus, die de financiële sector van de ondergang hebben gered. Maar in het wereldje is het gewoon weer business as usual. Engelen wijst er in zijn boek aan de hand van talloze voorbeelden op dat de sector gewoon op oude voet voortgaat. Hij heeft dus gelijk wanneer hij waarschuwt dat ‘er niets geleerd is’. Maar in plaats dat dit feit leidt tot een maatschappijbrede herbezinning op de rol van de financiële sector in de (wereld-)economie wordt er gemiezemausd over een namenlijst vóór in het boek. Alsof dát het belangrijkste thema is.

Engelen stelt in feite een simpele en logische vraag: waarom werd de financiële sector na de crisis in 2008 eigenlijk niet aan banden gelegd? Ja, waarom eigenlijk niet?

Lees dit artikel van Jean Wanningen verder op Follow The Money

Sparen is een zonde, schulden maken een deugd

Geplaatst op by 0 reacties

De economieën van de eurozone zitten muurvast. De druk op de ECB om in navolging van de FED en de Bank of Japan de geldkraan wagenwijd open te zetten is immens. De vraag is of dat enige zin heeft.

Het is weekend. Eigenlijk zou je dan een opwekkend stuk moeten schrijven, dat de mensen weer wat hoop geeft, dat niet alles waar ze waarde aan hechten achteruit boert. Maar helaas geven de feiten daar geen enkele aanleiding toe. Immers, je zal maar een aardig kapitaaltje op de bank hebben staan. Nog los van de vraag of dat geld daar nog wel veilig staat, is het triest om te moeten constateren, dat je spaargeld tegenwoordig alleen maar minder waard wordt, dat je toekomstig pensioen wordt uitgehold en dat het monetaire beleid in de eurozone er op gericht is de rente langdurig laag te houden met alle negatieve gevolgen voor spaarder en pensioen van dien. Sterker, instituten als het IMF hebben reeds gepleit voor een extra belasting van tien procent op spaargeld en in Duitsland is al een eerste bank gesignaleerd, die kosten rekent als u boven een bepaald bedrag uw kwartjes wilt parkeren bij die bank. Het is de omgekeerde wereld: de spaarder wordt gestraft en de schuldenmaker wordt beloond. Dat geldt niet alleen voor u als particulier, maar ook voor landen die deel uitmaken van de eurozone.

Lees deze column van Jean Wanningen verder op Follow the Money

De EU als ‘Vredestichter’

Geplaatst op by 0 reacties

In december 2012 ontving de Europese Unie de Nobelprijs voor de Vrede. Thans is zij een hoofdrolspeler in de bedreiging van de wereldvrede.

Het kan verkeren. De Europese Unie, door de stichters ooit bedoeld als vredesproject, ‘Nie Wieder Krieg’, is erin geslaagd, samen met die onvaste president in Washington, de wereldvrede in gevaar te brengen. In plaats van het conflict met Rusland over ‘bufferstaat’ Oekraïne te de-escaleren en een diplomatieke oplossing na te streven, gooit zij olie op het vuur. Begrijp mij goed, het gedrag van Poetin staat me ook niet aan en verdient evenzeer kritiek, want ook Rusland heeft provocerende acties ondernomen. Maar als burger van Nederland, dat deel uitmaakt van de EU, richt ik mijn pijlen eerst op degenen die menen mij te vertegenwoordigen. En dat is in de eerste plaats de Nederlandse regering, dan een hele tijd niks, en in de tweede plaats de ambtenaren in Brussel, die over mijn hoofd besluiten nemen waar ik als burger part noch deel aan heb gehad, maar die mogelijk grote gevolgen zullen hebben voor u en mij en onze kinderen.

De recente internationale ontwikkelingen vervullen me met grote zorg, vooral ook, omdat we daar als Nederland bij betrokken zijn geraakt via dat supra-nationale ‘vredesinstituut’ in Brussel, waarvan je je kunt afvragen wat daarvan de democratische legitimiteit is. Die zorg betreft niet alleen de situatie in Oost-Oekraïne, die uit de hand dreigt te lopen, maar ook en vooral de situatie in Noord-Irak, waar islamitische volidioten iedereen afslachten die niet hun doodscultus adoreren. De Westerse mogendheden, waaronder Rusland, zouden er beter aan doen de handen inéén te slaan om een gezamenlijke krachtige vuist te maken tegen de barbaren die zich scharen onder de banieren van IS(IS). De ware vijand staat voor de poort, maar oude bondgenoten maken onderling ruzie. Het is eigenlijk te zot voor woorden.

De openlijke ruzie begon allemaal met de onrust op het Maidan en is vooralsnog geëindigd op de slagvelden in Oost-Oekraïne, maar daar ging eerst nog een heel traject aan vooraf. Zullen we de aanleiding van het conflict in Oekraïne nog even kort met u nalopen?

Lees deze column door Jean Wanningen verder op De Dagelijkse Standaard

Economie is te belangrijk om aan economen over te laten

Geplaatst op by 0 reacties

Dit is de kern van Ha-Joon Chang’s laatste boek Economie, de gebruiksaanwijzing. De bekende econoom was gisteravond door Nieuwsuur uitgenodigd om zijn controversiële visie toe te lichten.

Wie is deze Chang eigenlijk?

De van oorsprong Zuid-Koreaanse econoom Ha-Joon Chang (1963) studeerde aan de universiteiten van Seoul en Cambridge. Hij was adviseur voor instanties als de Wereldbank, de Asian Development Bank, de European Investment Bank, Oxfam en de overheden van Canada, Japan, Zuid-Afrika, het Verenigd Koninkrijk en Venezuela. Sinds 1990 doceert hij aan de economische faculteit van Cambridge. Chang heeft inmiddels 13 boeken op zijn naam staan en schrijft regelmatig voor The Guardian. Hij werd bekend met zijn klassieker 23 dingen die ze je niet vertellen over het kapitalisme. Een lekker linkse econoom dus, zou je zeggen als je naar zijn conduite staat kijkt. Maar dat ligt wat genuanceerder zoals ik in deze column duidelijk zal maken.

Hij pleit voor een actief ‘economisch burgerschap’. Het is van belang dat niet alleen beleidsmakers, economen en andere experts economische kennis hebben. Ook de gemiddelde burger moet genoeg economische kennis hebben om bewust om te gaan met de talloze economische keuzes die ons worden voorgelegd. Of, zoals Chang gisteren in Nieuwsuur zei:

“Economie wordt vaak ingewikkeld gevonden, met moeilijke terminologie, veel vakjargon en wiskunde. Maar economie is voor 95% gezond verstand.”

En de meeste beleidsmakers (en ook de nodige economen) kunnen wel wat gezond verstand gebruiken, niet in de laatste plaats in het overgereguleerde Nederland. Chang staat bekend om zijn controversiële uitspraken. Zo noemde hij de uitvinding van de wasmachine van grotere betekenis voor de samenleving dan het internet. Chang is één van de economen die al vóór de crisis waarschuwde dat ingewikkelde financiële producten een grote bedreiging voor de economie vormden. ‘Als mensen niet weten wat er speelt zal de crisis zich herhalen’, zo waarschuwt hij. Maar de financiële markten hebben niets geleerd van het verleden en gaan gewoon door. De kans dat er een nieuwe crisis optreedt is dus bepaald niet denkbeeldig.

Lees dit artikel van Jean Wanningen verder op De Dagelijkse Standaard

Achterhoedegevecht euro-wensdenkers begonnen

Geplaatst op by 0 reacties

De euro werkt groeivertragend en vergroot het risico dat zwakkere eurolanden de sterkere mee de afgrond in sleuren. Het begin van het einde van de eenheidseuro is in zicht, aldus gastauteur Jean Wanningen.

Econoom Harrie Verbon stelde recent in de Volkskrant dat de one-size-fits-all wisselkoers- en rentestructuur van de euro een oplossing van de europroblematiek in de weg staat.”Volgens hem zouden we daarom bijvoorbeeld de eurozone beter in drie muntzones (Noord, Midden en Zuid) op kunnen knippen. En als we de euro toch willen behouden, verwijst Verbon naar ‘The Matheo Solution (TMS)’ van euro-researcher André ten Dam, waarbij nationale valuta als rekeneenheden worden geïntroduceerd parallel aan (de rekeneenheid van) de euro. Politicoloog Meindert Fennema reageerde – als door een wesp gestoken – vervolgens dat Verbon’s stellingen ‘gelul’ zouden zijn. De vraag dringt zich op of de stellingen van Verbon nu inderdaad ‘gelul’ zijn of gewoon voortkomen uit ‘gezond verstand’?

Lees verder op Follow The Money

Keynes, Hayek en centrale banken

Geplaatst op by 0 reacties

Door de al jarenlange voortduring van de eurocrisis is er het nodige te doen over welk monetair beleid gevoerd moet worden om die te bestrijden en de rol die een centrale bank daarin speelt.

Sommigen zijn van mening dat de economie aangezwengeld moet worden met een van overheidswege gedreven stimulatiebeleid á la Keynes, anderen geloven meer in de vrije markt. Weer anderen, zoals ik, zijn van mening dat een algemene ‘beste monetaire aanpak’ niet bestaat en dat je vooral per geval moet kijken naar de oorzaken van de specifieke problemen en die gericht moet aanpakken.

Men kan – niet geheel ten onrechte – stellen, dat men eerst een probleem en de oorzaak daarvan moet analyseren om vervolgens daarna een monetaire economie in te richten, die een dergelijk probleem oplost en voortaan voorkomt. Er is thans echter geen sprake van één probleem, maar van meerdere tegelijk. Het eerste probleem is falend toezicht van centrale banken op commerciële kredietverlening, het tweede probleem is verkeerd monetair beleid. Ik zal dat in deze column nader toelichten aan de hand van de monetaire theorieën van Keynes en Hayek.

Lees dit artikel van Jean Wanningen verder op de Dagelijkse Standaard

ECB moet helemaal geen wonderen willen verrichten

Geplaatst op by 0 reacties

Op 27 mei schreef econoom Sylvester Eijffinger een column in Het Financieele Dagblad, waarin hij waarschuwde dat we geen wonderen van de ECB moeten verwachten bij het oplossen van de eurocrisis.

Ik ben dat met hem eens, sterker, de ECB moet ook helemaal geen wonderen willen verrichten, maar zich simpelweg bezighouden met haar kerntaken: zorgen voor prijsstabiliteit en inflatiebeteugeling per eurozoneland. Nu is er sprake van deflatie in zuid als gevolg van de enorme vraaguitval daar en van oververhitting van de Duitse economie, met het risico van bovenmatige inflatie. Over Europese monetaire eenwording gesproken… Intussen kampt de tweede economie van de eurozone, Frankrijk, met een veel te dure euro. Dit gaat hem dus niet worden. Maar Eijffinger schreef, ik citeer:

“Het orakel Draghi heeft weer gesproken. De ECB-president zegt zich comfortabel te voelen bij een eventueel ingrijpen in juni (FD 13 mei). Eerder deze week zei hij op een forum in Portugal dat de kans bestaat dat de eurozone in een ‘klassieke deflatoire cyclus’ wegglijdt, waarbij huishoudens en bedrijven bestedingen uitstellen en de economie haar vermogen tot herstel kwijtraakt. Voorwaarde voor ingrijpen door de ECB is wel dat de economie nog verder afzwakt. Wat kan dat ingrijpen inhouden? Een renteverlaging, opkoopprogramma’s, versoepeling van onderpandeisen; Draghi is er klaar voor, aldus het FD.”

Lees dit artikel van Jean Wanningen verder op de Dagelijkse Standaard