Het referenduminitiatief GeenPeil is een doorslaand succes geworden. 300.000 handtekeningen waren nodig om het referendum te laten doorgaan. Het zijn er 450.000 geworden volgens de tussenstand gisteravond om elf uur.
Vandaag zullen de initiatiefnemers de lijst aanbieden aan de Kiesraad die moet controleren of voldoende geldige stemmen zijn uitgebracht. Maar daarover hoeft geen twijfel te bestaan bij zo’n overmacht aan handtekeningen.
In het referendum krijgen de Nederlanders de vraag voorgeschoteld of ze voor of tegen het Associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne zijn. GeenPeil is een samenwerkingsverband tussen de website GeenStijl (met de bekende journalist Jan Roos), het Burgercomité-EU en het Forum voor Democratie (Thierry Baudet).
Hoe is er in Den Haag gereageerd op deze overweldigende steun voor het referendum?
Minister Plasterk van binnenlandse zaken reageert pas op 14 oktober, als de Kiesraad de handtekeningenlijst heeft gecontroleerd. PVV en SP, tegen het verdrag, zijn blij. D66 en PvdA – initiatiefnemers van de huidige referendumwet, maar vóór het verdrag – spreken van een knappe prestatie, maar zullen het verdrag uiteraard verdedigen. Het CDA, tegen referenda, doet dat ook, maar deze partij vindt wel dat de regering de uitslag moet respecteren.
Wat is het bezwaar van de initiatiefnemers tegen het associatieverdrag met Oekraïne?
Het verdrag is in april van dit jaar goedgekeurd door de Tweede Kamer. Alleen SP en PVV stemden tegen. De voorstanders zien in het verdrag niet meer dan een handelsverdrag, een vrijhandelsakkoord waardoor importtarieven en andere handelsbelemmeringen verdwijnen. Maar de initiatiefnemers zien het als opmaat tot toetreding van Oekraïne tot de EU. Een uitbreiding van de EU dus, bedisseld door een Europese elite zonder de volken daarin te kennen. Zo gaat het altijd in Europa volgens de initiatiefnemers: over het volk, zonder het volk. Dat moet in de toekomst anders. Het gaat hen dus om wel wat meer dan alleen over het associatieverdrag. Thierry Baudet ziet in het referendum niets minder dan het begin van een ‘democratische revolutie’ in de EU.
Wat zijn de gevolgen als een meerderheid ‘nee’ zegt tegen het associatieverdrag?
Dan zal het kabinet-Rutte de Nederlandse handtekening moeten heroverwegen. Maar het gaat hier om een raadgevend referendum. De regering kan de uitslag naast zich neerleggen en gaat dat zeer waarschijnlijk ook doen, als de uitslag negatief is. Overigens is voorwaarde voor een geldig referendum dat de opkomst meer dan 30 procent is.
Is dit de eerste keer dat er een raadgevend referendum in Nederland wordt gehouden?
Ja, GeenPeil heeft de primeur. Veel eerder had het ook niet gekund, want de Wet raadgevend referendum is pas sinds 1 juli in werking. In 2005 werd ook een referendum gehouden, namelijk over de Europese Grondwet. Maar dat was door de regering apart eenmalig geregeld. De uitslag was destijds voor de regering rampzalig: de grondwet werd verworpen. Veel elementen uit die Grondwet werden vervolgens alsnog opgenomen in het Verdrag van Lissabon. Mondt het huidige initiatief uit in een ‘nee’ tegen het Associatieverdrag met Oekraïne, dan is dat ook voor het huidige kabinet een tegenvaller. Immers, de eerste helft van volgend jaar is Nederland EU-voorzitter.
Bron: Trouw van 28 september 2015