Er bestaat steeds meer reden om je zorgen te maken over de kwaliteit van het aardrijkskunde-onderwijs in Rusland, schrijft Thomas von der Dunk. Ook op dit terrein moet sinds de ontbinding van de Sovjet-Unie de nodige achteruitgang worden geconstateerd.
De laatste tijd stuiten we voortdurend op per abuis op andermans grondgebied verdwaalde vliegtuigen, onderzeeërs, tanks en soldaten van Russische makelij. De Oekraïense president Porosjenko kon deze week een hele batterij paspoorten tonen van gevangen genomen Russische militairen die ook nog na het zomerreces volgens Moskou met mitrailleur en al in zijn land op vacantie waren geweest.
Slaagt het Westen er ook in één koers tegenover het Kremlin uit te stippelen nu de situatie steeds kritieker wordt, eventueel met een klassieke rolverdeling tussen Europa en Amerika als good cop en bad cop?
De sancties tegen Rusland werken, maar hebben niet het gewenste effect. Economisch richten zij in Poetins kamp steeds grotere schade aan, maar in politiek opzicht lijken zij Poetin eerder in zijn halsstarrige houding te sterken, waarvoor hij onder zijn eigen bevolking nog steeds veel steun krijgt. Het heilige vaderland door de boze buitenwereld bedreigd: dat doet het als argument voor autocraten nog altijd goed.
Om allerlei redenen is de Europese eenheid broos; Poetin kan binnen de EU over een aanzienlijke vijfde colonne beschikken, die hem niet alleen begrijpt – dat is iets dat élke verstandige politicus moet willen proberen om op zijn beslissingen te kunnen anticiperen – maar ook zeer veel begrip voor hem toont, zo niet onverholen sympathie.
Ten eerste zijn er de historische banden van sommige landen met Rusland, dan wel historische schulden. Niet alleen in ooit-EU-kandidaatlid Servië zijn de sympathieën voor Moskou traditioneel groot – trefwoorden religie, panslavisme, Eerste Wereldoorlog en uiteenvallen van Joegoslavië.
Het geldt ook voor Griekenland, dat met Servië en Rusland het voor de nationale identiteit zo belangrijke orthodoxe geloof deelt: Moskou werd ooit, na het Griekse Constantinopel, als het nieuwe Rome beschouwd. Vandaar dat de nieuwe premier Tsipras al in Russische kring zijn opwachting heeft gemaakt. Hierin vinden in Athene Syriza en haar rechts-nationalistische coalitiepartner elkaar. Bij Tsipras’ voorganger Samaras lag dat overigens niet wezenlijk anders.