Merkel duwt Juncker erdoor.
Aldus de voorpagina van de Volkskrant van vrijdagmorgen 13 juni. Met als bovenkop: Keuze voor Luxemburger als voorzitter vergroot de kans op exit Groot-Brittannië uit de EU.
Dat is groot nieuws, zeker als de bovenkop ook nog wordt bewaarheid. Laat dit even tot u doordringen: een Luxemburgse voorzitter van de Europese Commissie zorgt met Duitse rugdekking op voordracht van het Europees Parlement voor een Britse aftocht van het Europese continent. De tabloids zouden onmiddellijk van een ’tweede Duinkerken’ spreken. Realistisch? Dacht het niet.
Maar wie het bericht leest, leest iets heel anders. Jean-Claude Juncker is nog geen EC-voorzitter, maar op basis van gesprekken met Europese regeringsleiders – onder wie de Duitse bondskanselier Merkel, de Franse president Hollande en de Britse premier Cameron – trekt informateur Herman Van Rompuy op dit moment de conclusie dat de Luxemburgse oud-premier als enige kansrijk en acceptabel is voor de functie. Tenzij zich nog iemand anders van gewicht aandient, een kans die klein wordt geacht. ‘De teerling in Berlijn is geworpen,’ lezen we. Merkel, lezen we ook, is geen vriend van Juncker (een partijgenoot), maar ziet zich in eigen land met zware politieke druk geconfronteerd om hem te steunen. Juncker was Spitzenkandidat voor de Europese christendemocraten, de grootste fractie in het Europees parlement dat een zware stem in het chapiter heeft weten te bedingen bij de keuze van de EC-voorzitter. Dat is nieuw. Alleen berust de uiteindelijke keuze nog altijd bij de regeringsleiders, die anders dan vroeger geen vetorecht meer hebben. Cameron, die mordicus tegen Juncker is, staat met zijn verzet alleen, terwijl Merkel (die altijd wordt verweten ’te aarzelend’ te zijn) zou hebben aangedrongen om de knoop snel door te hakken. De kans dat de benoeming van Juncker een Brits vertrek uit de EU vergroot, is de regeringsleiders bekend, maar zou als ‘collateral damage’ worden gezien.