Afgelopen maart werd pijnlijk duidelijk wat vier jaar rechts beleid de PvdA had gebracht: de partij werd met de grond gelijk gemaakt. Ze is niet alleen: in heel Europa is de sociaaldemocratie op sterven na dood. Waar ging het mis?
Hoe rooskleurig zag de toekomst er midden jaren negentig voor de sociaaldemocraten uit. Onder leiding van charismatische aanvoerders als Tony Blair, Wim Kok en Gerhard Schröder onderging de beweging een ware moderniseringsgolf. ‘Neoliberalisme met een menselijk gelaat’, zo heette het project. Voor even leek het een (electoraal) niet te kloppen combinatie.
Twintig jaar later is van die onoverwinnelijkheid weinig overgebleven. Het grote verhaal van het voorbije verkiezingsseizoen is niet dat het politieke midden onverwacht weerbarstig bleek. Het is ook niet dat het ‘verkeerde soort populisme’ is afgestopt, of dat het politieke landschap desondanks almaar verder is versplinterd. Het echte verhaal is het dramatische verlies van de Europese sociaaldemocraten.