Afgelopen dinsdag vond er op het hoofdkantoor van ABN Amro een heus economendebat plaats over de houdbaarheid van de euro. Het was een goede stap om over de euro in discussie te gaan. Maar nu is een volgende, meer inhoudelijke discussie over de alternatieve euroscenario’s noodzakelijk.
Op het hoofdkantoor van ABN Amro, de bank waar wij alle Nederlanders eigenaar van zijn, vond een debat plaats over de houdbaarheid van de euro. De locatie is opmerkelijk, omdat de opeenvolgende Nederlandse regeringen altijd categorisch hebben ontkend dat de euro in gevaar is. Over alternatieven voor de euro mocht nooit worden gediscussieerd, zoals hier betoogd.
Het debat ging tussen Han de Jong, hoofdeconoom van ABN Amro, en Bruno de Haas, schrijver van het boek ‘Laat de leeuw niet in zijn hempie staan’. De Jong, sprekend op persoonlijke titel, gelooft in de euro en De Haas stelt dat hij uiteindelijk niet houdbaar is. Het betoog van De Jong komt er grofweg op neer dat wat de Amerikanen hebben gekund met de dollar, Europeanen ook moet lukken met de euro. De Haas is defaitistischer en ziet te veel onoverkomelijke verschillen tussen diverse Europese (sub)culturen als reden voor de uiteindelijke val van de euro.
Een ander interessant verschilpunt gaat over de ‘wealth transfers’ van noord naar zuid. Volgens De Haas moet er nu gemiddeld zo’n 2,5% van het bbp van de rijkere landen naar de periferie om de euro overeind te kunnen houden. Hij gelooft dat de rijkere landen uiteindelijk niet bereid zijn die wealth transfers op te brengen. De Jong is idealistischer en denkt dat wij hier wel toe bereid zijn. De Jong: ‘meer dan 40% van het bpp in Nederland is feitelijk wealth transfer van rijke naar armere provincies en van rijke naar arme mensen in ons land, dan is 2,5% – als dit cijfer klopt – voor onze Griekse, Italiaanse en Spaanse vrienden ook wel op te brengen.’
Helaas kan hier nu niet uitgebreid inhoudelijk op het eurodebat worden ingegaan, daarom drie korte algemene reacties. Ten eerste is het opvallend dat discussies over de euro, zo ook deze, bijna altijd technocratisch van aard zijn. Er wordt vaak aan voorbij gegaan dat de hele opzet (en eventuele uitbouw) van de eurozone tot stand komt via schending van regels en democratische beginselen, zoals eerder hier betoogd.
Verder, bij het denken over de eventuele verdere vervolmaking van de eurozone met een politieke-, banken- en fiscale unie (inclusief eurobonds), zoals De Jong dat voorstaat, wordt geen moment stil gestaan bij de vraag of de gemiddelde Europeaan dat eigenlijk wel wil en hoe democratisch de besluitvorming hierover is. De politiek probeert discussies over de transferunie en over waarom wel of niet een bankenunie of eurobonds enzovoort, angstvallig buiten het debat te houden.
Lees deze column van Harry Geels verder op De Financiële Telegraaf