Is een bankier inderdaad nuttiger voor de samenleving dan een vuilnisman?

De vraag dus, of een bankier inderdaad nuttiger voor de samenleving is dan een vuilnisman. De laatste ruimt in elk geval rotzooi op, de eerste produceert die juist en masse.

In Schotland, zo meldde de NRC 26 september, hebben ze het referendum even hoog in het vaandel staan als de Schotten zelf. Dagelijks wordt er door de dieren gestemd, met liggen en opstaan. Als de meerderheid van de herten besluit om te gaan staan, dan is dat voor de hele kudde het sein om te vertrekken, op zoek naar water, voedsel of beschutting.

In het verenigde Duitsland blijken niet alleen de Duitsers nog tegen de Mauer im Kopf te moeten strijden, maar ook de herten. Decennialang waren die geconditioneerd om verre te blijven van de Duits-Duitse grens, omdat door mijnen en Selbstschussanlagen illegale overschrijdingspogingen ook voor dieren dodelijke gevolgen hadden. Ofschoon er geen hert meer leeft dat zelf nog de Muur heeft meegemaakt, blijkt uit DNA-onderzoek dat de hertenpopulaties aan weerszijden van de oude grens nog steeds gescheiden zijn: kennelijk wordt de kennis dat het bij de grens niet pluis is door herten aan volgende generaties overgedragen.

Vijfentwintig jaar geleden viel (min of meer per vergissing) de Muur, maar de gevolgen van de Duitse deling zijn in de Duitse hoofden nog niet weg. Ironie van de geschiedenis: een paar dagen voor de grootse herdenking kreeg Die Linke – deels de politieke erfgenaam van de oud SED – in Thüringen haar eerste deelstaatpremier. De man in kwestie is zelf uit het Westen afkomstig, en heeft persoonlijk dus geen dictatoriaal-besmet verleden, maar desondanks leidde dit begrijpelijk tot enig wenkbrauwgefrons.

Tegelijk is de grote aanhang, die Die Linke in het Oosten bezit, even begrijpelijk, de laatste jaren misschien zelfs meer dan voorheen. Zij bestaat niet alleen uit de bejaarde Ewiggestrigen die ooit in de DDR de politieke toon aangaven, maar telt ook velen die de DDR niet (bewust) hebben meegemaakt. Bij de eersten speelt nostalgie ongetwijfeld een rol, maar dat alleen kan niet verklaren dat de partij in Thüringen ruim een kwart van de kiezers trekt.

Daar bestaat ook een andere reden voor. Ongeacht alle puinhopen die de communisten indertijd economisch in eigen land hadden aangericht (en waaraan de herinnering met het verstrijken van de tijd zijn scherpe kantjes verliest), blijken ze sinds 2008 op één punt met hun kritiek op het kapitalistische Westen volledig het gelijk aan hun kant te hebben: dat in tijden van economische crisis niet de grote boosdoeners, maar de doorsnee-burgers het gelag betalen.

Het graaikapitaal van bonanerende bankiers en frauderende accountants gaat – zie het goede heenkomen van Rijkman Groenink, Erik Staal en Sjoerd van Keulen – nog steeds vrijuit en gewone burgers en gewone bedrijven draaien in de vorm van massaontslagen plus afbraak van de zorg, het onderwijs en allerlei andere collectieve voorzieningen voor de schade op.

Lees deze column van Thomas van der Dunk verder op de Volkskrant

Gaan we allemaal weer eens normaal doen?

Gaan we allemaal weer eens normaal doen? Het lijkt er vooralsnog niet op.

Het was een opmerkelijk berichtje in De Volkskrant, op de laatste septemberdag. SNS Bank – U weet wel, die bank die een tijdje terug door topgraaier Sjoerd van Keulen in het nieuws kwam – kondigde aan vanaf nu weer ‘heel normaal’ te gaan bankieren. Het belang van de klant, niet de bonus van de bankier heet voortaan weer voorop te staan.

De VVD vindt normaal gaan doen duidelijk maar niets. ‘Beperking bonus bankiers geeft VVD slecht gevoel’, aldus kopte de NRC 1 oktober. Nederland dreigt – ja, dat riep Halbe Zijlstra heus – door niet meer aantrekkelijk te zijn voor zulke Sjoerd van Keulens, ‘in een achterstandspositie’ te geraken.

Ewald Engelen veegt in De Correspondent met deze bonuschantage terecht de vloer aan. Dat door dat perverse bonussysteem het financiële stelsel op de rand van de afgrond gebracht is en banken met tientallen miljarden overheidsgeld gered moesten worden, telt voor de VVD kennelijk niet meer.

Toch merkwaardig dat er nog geen opstand in eigen gelederen uitgebroken is, omdat de VVD immers toch echt niet alléén maar bonanerende miljonairs onder haar kiezers telt: de partij die altijd zeurt over uitkeringsfraude van een paar duizend euro op kosten van de belastingbetaler, vindt het kennelijk niet erg als die belastingbetaler voor het miljoenvoudige daarvan het schip ingaat.

Weer heel normaal doen: al is bij SNS natuurlijk the proof of the pudding in the eating, het is zeker een lovenswaardig voornemen, dat allerwegen navolging verdient. Gaan we nu eindelijk allemaal weer eens normaal doen? Rutte en Wilders sloegen elkaar drie jaar terug met die oproep om de oren, maar het lijkt er nog niet erg op. Het nieuws wordt sterk gedomineerd door mensen die nog geenszins van plan lijken echt normaal te gaan doen.

De accountants, met de bankiers de hoofdzondaren binnen het financieel-criminele complex, immers niet. Rens van Tilburg sloeg 8 oktober de spijker op de kop: aan AFM-geneuzel over een andere ‘cultuur’ hebben we niets, zolang de slager zijn eigen vlees mag blijven keuren. Wie betaalt, bepaalt.

Normaal gaan doen: ook aan de voor ondernemer spelende bobo’s in de door de belastingbetaler gefinancierde semi-collectieve sector is dat niet besteed. Zo’n armzalig ministersalaris, daarvoor kun je dat niet doen.

Lees deze column van Thomas van der Dunk verder op de Volkskrant

EU wordt langzaam maar zeker één groot België

De Europese Unie begint steeds meer op België te lijken. Europeanen worden politiek gezien steeds grotere vreemden voor elkaar. ‘De politieke cultuurgrens die België in tweeën scheurt, dreigt ook Europa doormid­den te scheuren.

Alleen de Belgen hebben afgelopen weekeinde massaal hun democratische plicht gedaan, maar van harte ging dat niet. België behoort namelijk tot de minderheid van Europese landen met opkomstplicht – elders bleef het aantal kiezers net als in Nederland daarom meestal ver onder de vijftig procent.

Belgen hebben niet alleen een stemplicht, maar ook een telplicht, waar­onder echter, zoals De Volkskrant op 21 mei berichtte, velen probeerden uit te komen. Opvallend veel Belgen wisten ‘al dat ze net die ene dag ziek zullen zijn’ of gingen uitgerekend dan op reis – zij het zonder een retour­ticket te kopen, dus kennelijk met definitieve emigratieplannen.

Als dat is om de Belgische onbestuurbaarheid te ontvluchten, die na de gelijktijdige parle­mentsverkiezingen nog groter lijkt te zijn geworden – wordt het vorige formatierecord van 541 dagen straks overtroffen? – dan doen die er verstandig aan zich buiten de Europese Unie te vestigen, want die begint steeds meer op België te lijken.

Separatistische stromingen zijn in beide Brussels, het nationale en het internationale, aan de winnende hand. Ook worden zij steeds meer sa­lon­fähig, althans als zij zich verre houden van de donkerbruine rand, wat Wilders minder lukt dan de UKIP in Engeland of de N-VA in Vlaande­ren.

Wat dat betreft staat de ingewikkelde politieke constellatie van België inmiddels voor iets groters: waar de Belgen allang vreemden voor elkaar zijn, worden de Europeanen dat ook politiek steeds meer. De politieke cultuurgrens die België in tweeën scheurt, scheurt ook Europa doormid­den.

Lees deze column van Thomas van der Dunk verder op de Volkskrant