Moderne slaven houden onze globalisering overeind

Professor Jonathan Holslag gruwt van hoe de globalisering momenteel werkt. ‘De decadente Europese middenklasse is zijn eigen graf aan het graven’, waarschuwt hij. ‘Ze kan beter nadenken over hoe het anders kan.’

Op zijn Facebookpagina reageert professor Jonathan Holslag (VUB) op een reportage van ATV. Daarin komt een Roemeense truckchauffeur aan het woord die vertelt dat hij zijn werk haat en dat hij onverantwoord lang moet blijven rijden van zijn baas. ‘Ik wil ook naar huis kunnen gaan en mijn kinderen zien’, zegt de chauffeur met een krop in de keel. ‘Maar mijn twee kinderen hebben het geld nodig.’

De reportage heeft Holslag duidelijk geraakt. ‘Dit zijn de moderne slaven die onze globalisering overeind houden’, schrijft hij. ‘De katoenplukkers in Tadzjikistan die hun eigen natuur kapotmaken om onze T-shirts te kunnen produceren, de Aziatische arbeidsters die aan 1 euro per dag onze rommelwinkels vullen, de Filipijnse matrozen die de containerschepen bemannen, de Roemeense truckers die de containers naar onze warenhuizen brengen, de arbeiders van Fernand Huts die zonder vast contract alles in dozen mogen stoppen en de winkelbediendes die de meuk eveneens aan een hongerloon aan de gezapige Europese middenklasse mogen verkopen.’

Can we do it ourselves?

Dit is een solide, tot nadenken stemmende documentaire over een relevante economische onderwerp. De kwestie van de grip van het kapitalisme op de moderne wereld is zeer relevant momenteel en de film doet de vraag rijzen of we richting een democratische coöperatieve manier van zaken doen moeten gaan. De film toont voorbeelden van bedrijven die overleven als democratieën binnen een kapitalistisch systeem.

Euro eerder molensteen dan zegen

De Europese Unie op zich is al het beste voorbeeld van megalomanie. Machtsblokken die ­door die linkse “intelligentsia” samen mét de eigen (grote) voornamelijk (bank) instellingen en/of multinationals opereren.

In aansluiting op mijn vorige artikel “Beschaving” het vervolg; nu vanuit het land van Aphrodite en Adonis. “En overal waar zij kwam veranderde de woeste aarde in bloeiende velden”.

In dat verhaal over de beschaving citeerde ik de Russische anarchist Michail Bakoenin, die reeds in de 19 eeuw aangaf dat de ‘rode (linkse) bureaucratie’ zich binnen een ‘kwaadaardige’ hiërarchie zou ontwikkelen en als zodanig, niet in conflict met de privésector maar de samenwerking ermee, de bakermat zou gaan vormen voor nieuwe fascistische systemen.

Ik hield u voor dat er heden ten dage hiervan zeer duidelijke parallellen te vinden zijn. Denk maar eens aan het gemeenschappelijk optrekken van de Europese Unie met het IMF inzake Griekenland of b.v. voor de burgers van Nederland, aan de wijze waarop de minderheidspartijen van Rutte en Samson de dienst uitmaken. Chomsky waarschuwt dan ook niet voor niets voor het streven naar steeds groter wordende machts­blokken; zij resulteren slechts in een “democratisch deficit”.

Het enige resultaat is echter een directe aanslag op de democratie omdat de eigen bevolkingen én parlementen steeds minder invloed kunnen uitoefenen. Bovendien weet en begrijpt het volk niet wat er aan de hand is. Het resultaat is een verdere vervreemding van die supranationale instellingen. De mensen hebben het gevoel dat niemand nog hun belangen verdedigt. Sterker, ze weten niet wat er besloten wordt, hetgeen een direct succes is voor diegenen die op langere termijn aan de bestaande formele demo­cra­tische structuren elke inhoudelijke macht willen ontnemen. Denk daarbij maar aan het discours tussen Nigel Farage en Guy Verhofstadt.

Buiten ideologen, de media en de academische wereld is er niemand meer die na de val van het communisme nog gelooft dat het kapitalisme – zelfstandig – een levensvatbaar systeem is. Interessante leermomenten zijn wat dat betreft b.v. in China voorradig. Belangrijk daarbij is verder, dat ook de economische theorie over de vrije markt volledig op de helling staat. Twee economen van de Wereldbank, Herman Daly en Robert Goodland beschrijven in hun studie dat de oude theorie van de vrije markt, beschreven als kleine losse eilandjes in een grote zee die met elkaar de concurrentie aangaan, nu verworden is tot één wereldomspannende entiteit met daarbinnen een enkel meertje.

Lees deze column van Willem Okkerse verder op De Telegraaf >>>

Zin en onzin van het begrip neoliberalisme

Steeds meer linkse en ook nationalistische politici noemen het neoliberalisme als de oorzaak van zo ongeveer alles dat fout gaat.

Zoals Wikipedia ook aangeeft, is neoliberalisme een begrip dat op verschillende manieren wordt gebruikt, maar de laatste jaren vooral in een negatieve betekenis. De periode van de jaren tachtig (Reagan/Thatcher) met de sterke invloed van de monetarist Milton Friedman op de achtergrond, wordt wel beschouwd als de hoogtijdagen van het neoliberalisme. In deze periode werd sterk geloofd in de werking van de vrije markt, in deregulering, belastingverlaging als stimulans voor economische groei en een beperkte rol voor de overheid.

Volgens Nigel Farage zijn we in het huidige mondiale economische systeem steeds meer slachtoffer van onze eigen economie. De UKIP-leider wijt dit aan drie factoren: “a lethal combination of big government, big banks and big business”. Farage pleit ervoor het kapitalisme opnieuw te definiëren. Farage spreekt overigens consequent van corporatism, waar anderen het begrip neoliberalisme gebruiken.

Het lijkt erop dat de omklemming door deze drie krachten (big government, big business, big banks) steeds wurgender wordt en gepaard gaat met steeds meer financiële repressie door banken en multinationals, zoals vorige week goed uitgewerkt werd in dit artikel van Jan van Gemeren. Van Gemeren wijst er terecht op dat vrijhandelsverdragen tegenwoordig in feite multinationalverdragen zijn.

We zijn in een snel tempo bezig het westerse systeem van liberale democratie, dat altijd gekenmerkt werd door soevereine natiestaten met een kapitalistische vrije markteconomie, in te ruilen voor een supranationaal systeem gebaseerd op van bovenaf opgelegd eenheids- en gelijkheidsdenken, aangestuurd door overheden, grote banken en multinationals. Daarbij worden centrale banken steeds machtiger en treden ver buiten hun doelstelling en mandaat. Navrant is dat dit systeem in de praktijk juist toenemende ongelijkheid produceert, zowel in inkomen en vermogen als in macht.

Lees deze column van Jan Gajentaan verder op De Dagelijkse Standaard

Wij kapitalisten houden van mensen

Niet het kapitalisme heeft de groeiende ongelijkheid en de crisis veroorzaakt, zegt Yaron Brook, maar de bedilzieke overheid. ‘We kunnen niet omgaan met het succes van het kapitalisme en daarom zijn we ons eigen succes gaan tegenwerken.’

Hij voelt zich meer thuis bij de demonstraties van de Tea Party dan bij die van Occupy. Toch leest Yaron Brook een boek van iemand die de ‘nieuwe Marx’ wordt genoemd. Tijdens zijn vlucht naar Nederland heeft hij uren zitten lezen in ‘Capital in the Twenty-First Century’. In deze onwaarschijnlijke bestseller – inspiratiebron voor linkse leiders en opiniemakers over de hele wereld – zet de Franse econoom Thomas Piketty uiteen waarom ongelijkheid is toegenomen. Hij pleit voor een vermogensbelasting van 80 procent voor de superrijken.

In de lobby van een hotel aan de Amsterdamse Prinsengracht laat Brook zien dat zijn gevoel voor ironie het niet heeft afgelegd tegen de jetlag: “Je ziet wat voor offers ik breng voor de goede zaak.” Want als er iemand is die altijd klaarstaat om erop te wijzen dat je louter voor jezelf leeft en geen enkele verplichting hebt aan anderen, is het wel de directeur van het Ayn Rand Institute, dat vergaande individuele autonomie bepleit. De Amerikaan gruwelt dan ook van de pogingen om ongelijkheid te bestrijden; die ziet hij als een aanval op onze vrijheid. In zijn boeken en presentaties neemt Brook het op voor het kapitalisme.

Uw pleidooi lijkt een typisch geval van slechte timing. Groeiende ongelijkheid wordt gezien als een gevolg van het kapitalisme.
“De huidige toename in ongelijkheid is net zo goed een gevolg van overheidsbeleid. Neem de beslissing om de banken te redden en de rijken vrij te stellen. Of neem de beslissing om de rentevoet rond nul procent te brengen. Wie heeft daar baat bij? Niet de gewone mensen die een beetje proberen te sparen. Een lage rente helpt de rijken op de aandelenbeurs, de investeerders in riskante ondernemingen en de banken op Wall Street. Zulk beleid leidt tot meer ongelijkheid.”

Lees dit interview door Marco Visser verder op Trouw

Bank of England governor: capitalism doomed if ethics vanish

Mark Carney issues strong critique of City behaviour and warns of growing sense that basic social contract is breaking down.

Capitalism is at risk of destroying itself unless bankers realise they have an obligation to create a fairer society, the Bank of England governor has warned.

Mark Carney said bankers had operated a “heads-I-win-tails-you-lose” system. He questioned whether traders met ethical standards and said that those who failed to meet high professional standards should face ostracism.

Speaking at a City conference, the Bank’s governor warned that there was a growing sense that the basic social contract at the heart of capitalism was breaking down amid rising inequality. “We simply cannot take the capitalist system, which produces such plenty and so many solutions, for granted. Prosperity requires not just investment in economic capital, but investment in social capital.”

In a strongly worded critique of City behaviour in the run-up to the financial crisis, Carney said market radicalism and light-touch regulation had eroded fair capitalism, while scandals such as the rigging of Libor markets had undermined trust in the financial system.

“Just as any revolution eats its children, unchecked market fundamentalism can devour the social capital essential for the long-term dynamism of capitalism itself. To counteract this tendency, individuals and their firms must have a sense of their responsibilities for the broader system.”

Lees verder op The Guardian