Europa heeft teleurgesteld

In Frankrijk en Groot-Brittannië hebben de Europese verkiezingen tot aardbevingen in de nationale politiek geleid. Ook in Griekenland, Spanje en Portugal komen de regeringen na zondag onder grote druk door overwinningen van de oppositie en eurosceptische partijen.

Maar in Brussel begon zondagavond vooral de zoektocht naar een meerderheid voor een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, als opvolger van de Portugees José Manuel Barroso. Geen van de drie ‘spitzenkandidaten’ van de drie grootste partijen wilde zich op basis van de voorlopige verkiezingsuitslag al gewonnen geven.

Radicalisering De uitslagen van de verkiezingen, die van donderdag tot en met zondag werden gehouden in de 28 EU-lidstaten, waren in veel landen radicaler dan op voorhand was verwacht. Zo haalde het extreemrechte Front National van Marine le Pen een historische zege met 25% van de stemmen waarmee het naar verwachting 25 van Frankrijks 75 zetels in het parlement in de wacht sleept, tegen 3 in 2009 toen haar vader de partij nog leidde.

‘De Fransen willen niet meer geleid worden door mensen van buiten de grenzen, door EU-commissarissen en ongekozen technocraten. Ze willen worden beschermd tegen globalisering en hun lot weer in eigen handen nemen’, aldus Le Pen. Ze stelt zich onder andere ten doel stelt om een vrijhandelsverdrag met Amerika (TTIP) in het Europees Parlement te torpederen.

Behalve de anti-Europa-partijen, die nu 30% van de stemmen halen, zijn ook traditionele partijen zoals de groenen en de sociaaldemocraten kritisch over een transatlantisch handels- en investeringsverdrag. Sinds het Verdrag van Lissabon heeft het parlement daar een beslissende stem over. De Franse premier Manuel Valls, die in maart aantrad, gaf Europa meteen de schuld van de opkomst van Le Pen en de nederlaag van zijn partij, die uitkomt op een nieuw dieptepunt van 14% van de stemmen. ‘Het is een aardbeving. We verkeren in een vertrouwenscrisis. Europa heeft teleurgesteld’, aldus Valls.

Lees verder op het Financieele Dagblad

Uitslag Euro-verkiezingen laat nog weken op zich wachten

De Europese verkiezingen zitten er weer op. De uitslag is even weinig opzienbarend als de campagne. Het verschil met de vorige Europese verkiezingen is minimaal: GroenLinks, CDA en PVV verliezen wat, SP, D66 winnen wat en PvdD en 50Plus komen voor het eerst in het Europees Parlement.

Maar wat deze uitslag echt betekent, weet eigenlijk niemand. De vraag is niet hoe groot de Nederlandse delegaties in het Europees Parlement zijn, maar hoe groot de verschillende Europese fracties worden. Worden de sociaaldemocraten groter dan de christendemocraten, of blijven de christendemocraten het grootst? Blijven de liberalen getalsmatig zo belangrijk als ze waren? Of verandert dat, nu relatief grote liberale partijen als de Duitse FDP vrijwel zeker gaan verliezen? We moeten tot zondag wachten om hier enig beeld van te krijgen.

Maar ook zondag is dit beeld nog niet helder. De vraag is of de fracties gelijk blijven qua samenstelling en of er nieuwe ontstaan. Bij wie gaat 50Plus zich aansluiten? Bij wie komt de Partij voor de Dieren terecht? Wordt het überhaupt mogelijk voor Wilders om een fractie te vormen met het Front National? De partijen uit zijn coalitie moeten uit minimaal zeven landen komen en samen minimaal 25 zetels halen. Het is onduidelijk of dat lukt. Er is nog veel onderhandeling nodig voordat duidelijk is hoe de uiteindelijke fracties er echt uit gaan zien.

De fractiesamenstelling heeft ook inhoudelijke gevolgen. Bij de liberale ALDE is dat het duidelijkst. Is de partij van Guy Verhofstadt een club van D66-ers, zoals D66-lijsttrekker Sophie in ’t Veld ons wil laten geloven, of wordt de ‘niet teveel Europa’-stroming van de VVD binnen ALDE belangrijker?

De Groenen zijn momenteel heel federalistisch. Verandert dat als een meer kritische partij als de Partij voor de Dieren zich bij hen aansluit? Of gaat de PvdD simpelweg federalistisch stemmen? De onderhandelingen over de fractievorming kunnen belangrijke inhoudelijke gevolgen hebben.

Lees deze column door Chris Aalberts verder op The Post Online