Zes april wordt een historische dag. Voor het eerst gaat Nederland naar de stembus voor een raadgevend referendum. En het gaat meteen over een vraag waarbij kiezers normaal gezien op grote afstand worden gehouden: voor of tegen het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne?
SP-Kamerlid Harry van Bommel roept iedereen op om ‘nee’ te stemmen. ‘Wij hebben het beste voor met Oekraïne, Europa en Nederland. Wanneer je de situatie dáár en hier bekijkt moet je tot de conclusie komen dat we geen intensieve politieke en economische banden met Oekraïne aan moeten gaan. Daarom zullen we campagne voeren om zoveel mogelijk mensen ‘nee’ te laten zeggen.’ Een interview met Van Bommel.
De EU sluit toch wel vaker associatieverdragen? Wat is er dit keer zo speciaal?
‘Dit associatieverdrag met Oekraïne is anders dan andere verdragen, al was het maar omdat het één van de oorzaken was voor een bloedige burgeroorlog. Een oorlog die nu al aan meer dan 8.000 mensen het leven heeft gekost. Ook hebben meer dan 1,3 miljoen mensen huis en haard verlaten.’
Maar de Oekraïense bevolking wil dit akkoord toch zelf?
‘Nee. Het land is hopeloos verdeeld. Een deel van bevolking is etnisch Russisch of spreekt Russisch. Zij richten zich op Rusland. Een ander deel is gericht op Europa. Er mag in het verdrag staan dat er sprake is van ‘krachtige steun van het volk in Oekraïne voor de Europese koers van het land’ maar in de praktijk ligt dat anders. De discussie over de oriëntatie van Oekraïne – richting Oost of richting West – is uitgedraaid op getouwtrek tussen grootmachten. De bevolking betaalt daarvoor een hoge prijs. Het land raakt steeds verder verscheurd. Dit verdrag zal dat alleen maar erger maken.’
Dit akkoord is toch vooral een handelsakkoord, geen aansluiting bij de EU?
‘Het verdrag gaat veel verder dan een handelsakkoord. Er is ook een belangrijk politiek deel. Het expliciete doel van het verdrag is ‘geleidelijke toenadering tussen de partijen’. Het is een zeer veelomvattend akkoord, dat artikelen bevat over samenwerking met en afstemming op de EU op het gebied van onder meer buitenlandbeleid, justitie, milieu, ruimtevaart, onderwijs, cultuur, sport, volksgezondheid en defensie.’
Wat zullen de gevolgen zijn voor Oekraïne?
‘Het is een neoliberaal akkoord. Overheidssteun mag straks niet meer in Oekraïne. Het land wordt gedwongen om alle marktregels van de Europese Unie over te nemen. En dat is precies wat de grote bedrijven willen: Oekraïne wordt een wingewest. De rekening van het opnemen van Oekraïne in de Europese markt wordt ook nog eens betaald door de burgers. De bevordering van de export van Oekraïne zal bijvoorbeeld worden opgebracht door de Europese belastingbetaler. Kortom: Het akkoord is goed voor de multinationals maar slecht voor de mensen hier en dáár.’
