Het is niet gelukt van Fransen of Italianen Duitsers of Nederlanders te maken

Dan maar andersom.

Het was een indrukwekkend rijtje voornemens van Commissievoorzitter Juncker in zijn jaarrede van woensdag. Meer landen bij Schengen, nieuwe EU-lidstaten, een minister van Financiën, een Europese begroting en zo nog een en ander. Terwijl onze welingelichte man in Brussel de dag tevoren schreef dat Mark Rutte de Commissievoorzitter nog op het hart had gedrukt zich een beetje in te houden.

Dat beloofde Juncker, dus stel je voor als hij zich niet had ingehouden. Achteraf zag ik Rutte op het Journaal sussen dat de voorzitter van de Europese Commissie ook maar een ambtenaar is die er niet over gaat. Wel, deze ambtenaar noemt zijn jaarrede State of the (European) Union, vindt dat zijn Commissie ‘politieker’ moet worden en wekt ook verder niet de indruk van ambtelijke bescheidenheid.

Eerder dit jaar had de Europese Commissie vijf scenario’s voorgelegd voor de toekomst van de EU. Daarvan is er kennelijk nu nog één over: veel meer samendoen.

Op welke planeet leeft Juncker?

Gisteren was het weer zover: de Luxemburger Jean Claude Juncker sprak in Brussel zijn collega’s en de Europese parlementsleden toe en schetste een vergezicht voor de Europese Unie. Dat loog er niet om: sinds de verkiezingswinst van Macron, het herstel van de Frans-Duitse as en het verlies van eurosceptische populistische partijen blaakt Brussel van zelfvertrouwen.

Volgens Juncker zijn de komende zestien maanden beslissend voor de toekomst van Europa. Dat betekent dat er snelle stappen moeten worden gezet in de richting van een defensieunie, een begrotingsunie, een energieunie, een veiligheidsunie, een bankenunie en een kapitaalmarktenunie (ik verzin het niet). Het liefst moet dit alles geregeld zijn vóórdat de Europese burger in mei 2019 opnieuw naar de stembus mag voor Europese parlementsverkiezingen.

Het illustreert zowel de angst voor de kiezer bij het Brusselse establishment, als de gebrekkige democratische inborst van diens hoogste baas.

Alarm: Europese Commissie wil Europese regering worden

De Europese Unie wankelt van crisis naar crisis, maar het Europees Parlement blijft dromen van een federaal Europa. Tijdens het Nederlands voorzitterschap komt er een rapport van Verhofstadt waarin deze pleit voor omvorming van de Europese Commissie tot Europese regering en afschaffing van de Raad van ministers. Een soort senaat zou daarvoor in de plaats moeten komen. De boodschap van heel veel burgers in Europa luidt al jaren: mag het wat minder? Die boodschap wordt door federalisten hooguit als lastig gezien en alle mooie praat ten spijt, de Brusselse ‘bubble’ heeft gewoon maling aan wat gewone mensen vinden.

Op dit ogenblik circuleert er in het EP een werkdocument van een sociaal- en een christendemocratische Europarlementariër over het beter laten functioneren van de Europese Unie. Het is niets meer of minder dan een aaneenschakeling van ideeën voor een federaal Europa. Dit werkdocument dient mede ter voorbereiding van een alomvattend rapport van de liberaal Verhofstadt. Als deze drie grote fracties aan de ideeën van het werkdocument vasthouden, en de kans daarop is levensgroot, zal de Nederlandse regering tijdens het Voorzitterschap geconfronteerd worden met een EP dat niets minder dan een federaal Europa wil.

Tegen deze achtergrond is het des te schrijnender dat de Nederlandse regering het voorzitterschap vooral ziet als het zijn van een oliemannetje om zoveel mogelijk voorstellen van de Europese Commissie tot een goed einde te brengen. Zowel de VVD als de PvdA behoren in het EP tot het politiek establishment en dat is van oudsher federalistisch ingesteld. Ik denk dan ook dat de Nederlandse regering liever duikt dan de confrontatie met het EP aan te gaan.

Lees verder op de weeklog van Dennis de Jong