Ad Verbrugge is misschien wel de bekendste filosoof van Nederland. Zijn boek Tijd van onbehagen, geschreven in 2004, heeft velen geïnspireerd. Vandaag komt dit onbehagen weer zichtbaar boven door het wankelen van het Europees project. Heeft de EU wel toekomst? Wat hebben we bijvoorbeeld aan een abstract discours over mensenrechten, nu zich tastbare problemen aandienen rond Turkije en Oekraïne? Hoe zit het met de islam, en wat is binnen dit krachtenveld de taak van onze politici?
Aanrader!
Er wordt de laatste tijd veel gesproken over onze ‘waarden’. Je hoort het voortdurend: onze ‘Europese waarden’ die worden bedreigd door de vluchtelingencrisis; onze ‘Westerse waarden’, die worden bedreigd door het terrorisme.
Onze waarden worden bedreigd. De socioloog Willem Schinkel gaf afgelopen zaterdag een interview aan de Volkskrant . ‘Europa bedrijft een politiek van de dood’ stond er boven. (Vanwege dit soort BAM!-zinnen houd ik van Schinkel.) Ook Schinkel heeft het over onze ‘waarden’. Onze ‘kernwaarden’ zelfs! „Als Europa zijn kernwaarden serieus zou nemen, is de oplossing heel simpel: een veerpont over de Middellandse Zee”, zegt hij.
Europese waarden? Artikel 6 van het Europees Verdrag: „De Europese Unie is gegrondvest op de beginselen van vrijheid, democratie, eerbiediging van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, en van de rechtsstaat, welke beginselen de lidstaten gemeen hebben.” Dat is lid 1. Lid 3: „De Unie eerbiedigt de nationale identiteit van haar lidstaten.”
Wij hebben gemeenschappelijke waarden, tenzij wij geen gemeenschappelijke waarden hebben.
Er is een Europese Waardenatlas (www.atlasofeuropeanvalues.eu) en die bevat alle mogelijke waarden, gemeten per land. Tientallen kaarten, niet één met een homogene kleurspreiding. Overal wordt verschillend gedacht, over alles, de verschillen per (buur)land zijn soms enorm. Steun voor mensenrechten: het hoogst in Noordwest Europa en Griekenland. Daartussen: not so much. De bereidheid om immigranten te helpen: een soortgelijk gat tussen de Middellandse Zee en Noordwest Europa. Het vluchtelingendrama, uitgetekend in grijs-tinten.
Laten die Europese waarden zich misschien afleiden uit de geschiedenis? Moeten we de kruistochten, de slavenhandel, de Inquisitie en Auschwitz dan meerekenen?
De bruutste schending van Europese waarden die ooit plaatsvond was de moord, in het hart van Europa, op zes miljoen joden. Aan het land waar dat kon gebeuren hebben wij nu het morele leiderschap van de Europese Unie toevertrouwd. Een meer recente, tja, hoe moet je het noemen, anomalie in de Europese waardendiscipline was de genocide in Srebrenica. Twintig jaar later, terwijl het proces tegen de hoofddader nog loopt, zeggen wij tegen Servië: kom bij onze waardengemeenschap! Kijk, hier staan ze, op dit kaartje, leer ze uit je hoofd, volgend jaar overhoring.
Die zogenaamde Europese waarden zijn een sprookje, een farce.
De vurig gekoesterde Europese Waarden van de Europese Unie prediken onder meer menselijke waardigheid en democratie. Mooie idealen, maar is daar nu nog veel van over?
Bent u het ook zo zat om de Europese Commissie voortdurend te horen praten over ‘Europese Waarden’, terwijl een groot deel van de Europese bevolking gedwongen wordt in bittere armoede te leven? Ja, gedwongen, want ‘de programmalanden’ krijgen immers geld, zo luidt de rationalisering. Veel geld. Miljarden aan Europees belastinggeld zijn beschikbaar gesteld vanuit Brussel. Alleen wordt er niet bij verteld dat dit ‘solidariteitsgeld’ vooral ten goede komt aan de financiële sector. Want anders ‘destabiliseert’ het financiële stelsel…
Het is ook niet verwonderlijk, alle negatieve berichten over de euro, de EU en ‘Europa’ van pakweg de laatste vijf jaar.
Er wordt niets gedaan met de onvrede die onder grote delen van de bevolkingen leeft, de Europese Commissie sluit haar ogen en oren voor terechte protesten en geeft de bankenlobby vrij spel. Juist daarom is het hypocriete beroep op die ‘Europese Waarden’ tenenkrommend en niet om aan te horen. Laten we eens teruggaan in de tijd, naar de oorspronkelijke uitgangspunten van de rechtsvoorgangers van de huidige Europese Unie, om van daaruit een extrapolatie te maken naar het heden.
Want wat waren die beginselen waarop die Unie gegrondvest is ook alweer?
Lees dit artikel van Jean Wanningen verder op Follow The Money
‘Träumerei’ van Robert Schumann