Vijf maanden was Yanis Varoufakis minister van financiën van Griekenland en onderhandelde hij met de Europese trojka over de Griekse schuldenberg. Hij schreef zijn ervaring neer in een schroeiend verslag ‘Adults in the Room- My battle with Europe’s Deep Establishment’. Conclusie? Wat de trojka doet is nog extremer dan progressieve critici denken. Dit is een agenda voor een bikkelharde neoliberale ‘nieuwe orde’.
Het jaar 2015 was voor sociaal bewogen Europeanen cruciaal. Voor het eerst werd een regering in een EU-land gevormd, die openlijk inging tegen de sociale inleveringslogica van de Europese instellingen, in het deftige jargon ook bekend als ‘besparingen’. De linkse partij Syriza behaalde 36,3 procent van de stemmen in Griekenland.
Dankzij het Griekse electorale systeem kon Syriza daarmee als grootste partij de bonus van 50 extra parlementszetels opstrijken. Dat systeem had er na de fascistische dictatuur (1967-1974) tot 2015 voor gezorgd dat de twee grote machtspartijen, de sociaal-democratische PASOK en de conservatieve Nieuwe Democratie, er zeker van konden zijn dat steeds één van hen de regering zou vormen. De Nieuwe Democratie verloor slechts enkele procenten maar PASOK klapte in elkaar.
Hoe relatief een dergelijk consoliderend systeem is bleek vrij snel. Syriza had dan wel een parlementaire meerderheid (samen met de kleine rechtse partij ANEL) maar niet de reële macht die de traditionele partijen wel hebben. De partij kon ook niet terugvallen op de steun van de economische elites in binnen- en buitenland of van de Europese en financiële instellingen.
Reeds bij de eerste vergadering van de Eurogroep2 waar Varoufakis als kersvers minister van financiën aan deelnam in Brussel was het voor hem duidelijk: dit ging niet over de oplossing van de Griekse schuldenberg. Zijn voorstellen werden niet geapprecieerd. Niet zozeer omdat ze onaanvaardbaar waren – dat waren ze ook – maar vooral, omdat hij het aandurfde met voorstellen te komen.
“Zo werkt het hier niet”, was de boodschap.
