EU organen en instituties zijn kwetsbaar voor corruptie vanwege mazen in wetgeving en magere handhaving van regels met betrekking tot ethiek, transparantie en financieel toezicht. Dit is de belangrijkste conclusie die volgt uit het rapport dat op 24 april door de Anti-corruptie waakhond Transparency International is gepubliceerd.
“The EU institutions have done a lot to put their house in order in recent years but strong foundations are being undermined by complex rules, complacency, and a lack of follow up,” zei Carl Dolan, Directeur van het Europese kantoor van Transparency International.
Het EU Integriteit Systeem rapport is het eerste rapport over dit onderwerp dat over de breedte van 10 EU instituties is uitgevoerd, en het rapport komt op een gevoelig moment. Aan de vooravond van de verkiezingen van mei 2014 blijkt namelijk dat 70 procent van de Europeanen geloven dat corruptie voorkomt in de EU instituties.
In tegenstelling tot deze publieke perceptie, komt uit het TI rapport naar voren dat er een voldoende regels en beleid bestaan die een hoge standaard promoten met betrekking tot publieke diensten en verantwoordelijkheden van EU organen. Dit geldt zowel op het gebied van onderzoek van vermoedelijke fraude of misstanden, als de toegankelijkheid van het publiek tot documentatie en eventuele rechtsbescherming.
Niettemin bestaat er – evenals in de Nederlandse situatie bleek uit het NIS Rapport – aanzienlijk achterstallig onderhoud en zelfs gebreken. Zo zijn er geen verplichte regels met betrekking tot lobbyen en komt er steeds meer wetgeving tot stand achter gesloten deuren. Ook is er bij het handhaven van ethische regels ten aanzien van hogere beleidsmakers teveel focus op zelfregulering in plaats van onafhankelijke toetsing.