Onze politieke correctheid heeft een politiek incorrect monster gecreëerd dat zijn weerga niet kent, getuige de rampspoed rond de Middellandse Zee. Vroeger ontleenden de meesten hun zekerheden en innerlijke veiligheid aan God of de Natie. De moderne mens heeft die verruild voor ‘de groep, ‘de anderen’. Daarom is hij weer net zo bang om de spraakmakende gemeente voor het hoofd te stoten als hij vroeger was voor God of de autoriteiten. Aldus Wim Rietdijk, cultuurfilosoof en wis- en natuurkundige. Denkers, kunstenaars en wetenschappers waren ooit de broodnodige luizen in de pels van de gevestigde orde en hielden ‘de groep’ scherp. Inmiddels zijn ze onderdeel van het establishment en ontkennen ze desnoods de zwaartekracht als het een prijs of subsidie oplevert.
Dissidenten hebben we echter hard nodig, aangezien conformisme en inertie riskant zijn voor overleving en vooruitgang. Inzicht, kennis en wijsheid zijn helaas niet meer leidend en dogmatiek houdt ons dezer dagen in haar angstige greep. Doodzonde van die prachtige neocortex die in de loop van de geschiedenis is geëvolueerd en waarmee we ons bestaan zouden kunnen optimaliseren. Niet zozeer optimalisatie van magnetron of wegdek, maar voortschrijdend inzicht in de menselijke natuur en de wetmatigheden van onze soort.
De problematiek met de bootvluchtelingen illustreert op pijnlijke wijze hoe ver we zijn afgedreven van de kernbeginselen van het functioneren als gezonde groep. Hoe definiëren we eigenlijk onze groep, op welke schaal bestaat ze en wat zijn haar natuurlijke grenzen?
In de loop van de tijd zijn we op steeds grotere schaal gaan denken. Over de dorpsgrenzen, over de landsgrenzen en zelfs tot ver over de grenzen van het continent. Goddank hebben we tot op heden nog geen contact met buitenaards leven kunnen leggen, dan is de ellende helemaal niet meer te overzien.
We vinden dat ons vermogen tot empathie en ‘altruïsme’ recht evenredig moet worden opgerekt met deze megalomane tendens. Dat impliceert dat we dus oprechte emoties zoals ontzetting, woede en verdriet moeten voelen bij bootvluchtelingen die onze kant op dobberen. Benieuwd wie zonder knipperen kan zeggen dat hij echt is aangeslagen.
Lees deze column van Esther van Fenema verder op The Post Online