Publieke diensten komen in gevaar door de internationale handels verdragen zoals TTIP en CETA, stellen vele maatschappelijke organisaties in een nieuw rapport. In het ergste geval worden onze overheden gedwongen om diensten als gezondheidszorg, onderwijs, water en energie te privatiseren.
Liberalisering van overheidsdiensten is een onderdeel van de TTIP onderhandelingen, maar er is tot nu toe weinig over bekend wat de vorderingen zijn. Volgens de Europese Commissie worden publieke diensten in TTIP beschermd en kunnen overheden niet gedwongen worden om diensten te privatiseren als ze dat niet willen. Er wordt een uitzonderingsbepaling in de verdragen opgenomen (‘carve-out’ bepaling) die er voor moeten zorgen dat diensten zoals water, energie en gezondheidszorg in publieke handen blijven.
Het al onderhandelde CETA-verdrag moet als voorbeeld dienen voor het handelsverdrag met de Verenigde Staten dat nog in de maak is. Volgens de maatschappelijke organisaties die het onderzoeksrapport ‘Public services under attack‘ (pdf) hebben opgesteld, laat CETA zien dat de uitzonderingspositie voor publieke diensten overheden onvoldoende beschermt. Alleen voor overheidsdiensten die voor de volle 100 procent publiek zijn wordt een uitzondering gemaakt. En de dienst mag niet tegen betaling worden geleverd of concurreren met een andere aanbieder.
Volgens Roeline Knottnerus van denktank TNI bestaan dit soort publieke diensten niet meer en wordt er vrijwel altijd samengewerkt met bedrijven. “Onder verdragen als TTIP mag je niet van commerciële aanbieders eisen dat ze iedereen bedienen. Op die manier wil je je postbezorging, onderwijs, gezondheidszorg of watervoorziening niet regelen. Maar door allerlei bepalingen in TTIP zal het heel moeilijk worden om diensten publiek te houden.