Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen? (6)

Deel 6: Kan Nederland zelf nog invloed uitoefenen op de Europese Unie?

“Europees Parlement, die kliek. Aan de ene kant vind ik het een stel grote graaiers. Ze krijgen alles voor niks, het is allemaal belastingvrij en ze doen maar wat. De rest van Europa kan belasting betalen en maar betalen. Eigenlijk is het een kliek die redelijk overbodig is. Als de staatshoofden van de landen die zich Europa noemen bij elkaar zouden gaan zitten om dingen te bespreken en beslissen, heb je die hele kliek in Brussel niet nodig.” Man (65)

Het Europees Parlement staat ver van burgers af. Voor Europarlementariërs is vaak niet duidelijk wat de standpunten van hun achterban zijn en waarschijnlijk wijken hun standpunten daar dan ook van af. Hun prestaties zijn slecht aan hun achterban te communiceren door een gebrek aan aandacht van de traditionele media. Zo bezien is het voor burgers moeilijk het Europees Parlement te beïnvloeden, ook door middel van stemmen bij de Europese verkiezingen.

Op nationaal niveau verloopt dit aanmerkelijk soepeler: na verkiezingen komt er een coalitie en een regeerakkoord en houden de media een vinger aan de pols. De Tweede Kamer is de baas en kan de regering naar huis sturen. Het Europees Parlement is echter niet de baas in Brussel maar is slechts één van de spelers. Die andere spelers hebben een indirecte band of geen band met de burger. Daarmee komt de vraag op of er ook via andere instellingen invloed op Brussel mogelijk is. Kan het anders?

Lees dit artikel van Chris Aalberts verder op The Post Online

Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen? (5)

Deel 5: Hoe verantwoorden Europarlementariërs zich aan burgers?

“Het Europees Parlement? Premier Lubbers, die zat daar volgens mij in het Europese comité. Ik kan het ook mis hebben hoor, ik weet het ook niet. Het Europese comité boeit me eigenlijk niet zoveel. Ik hoor er ook heel weinig van. Af en toe hoor je weleens: er wordt dit en dit besloten, maar verder niet.” Man (33)

Als Europarlementariërs iets hebben gedaan of bereikt, is het nuttig hun achterban daarvan op de hoogte te stellen. Als zij immers resultaten boeken, kunnen burgers hen daar de volgende verkiezingen voor belonen. Ook vergroten zichtbare resultaten de kans dat een Europarlementariër de volgende verkiezingen weer op de kandidatenlijst komt te staan.

In Den Haag is veel aandacht van journalisten voor actuele gebeurtenissen, de activiteiten van politieke partijen en de uitkomst van politieke debatten. Burgers krijgen via de media een beeld van wat Kamerleden voor hen doen en wat ze bereiken. Hoe zit dat in Europa? Hoe verantwoorden Europarlementariërs hun werk? Of blijven burgers – zoals de hierboven aangehaalde man – onwetend?

Europarlementariërs hebben in vergelijking met Tweede Kamerleden een groot probleem: er is nauwelijks aandacht in de media voor het Europees Parlement en dus zullen burgers niet snel een goed beeld krijgen van wat Europarlementariërs doen. Als er geen bijzondere gebeurtenissen zijn in Brussel, is de aandacht voor Europese politiek nihil.

Lees dit artikel van Chris Aalberts verder op The Post Online

Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen ? (4)

Deel 4: Hoe behalen Europarlementariërs resultaten?

“Dan komen de Europese verkiezingen. Het is dat je dan moet stemmen, maar als je aan mensen gaat vragen van: ‘waar stem je dan op?’ Ik denk dat 90 procent het niet weet. Hier in Nederland heb je nog wel de one-issuepartijen. De PVV speelt een bepaalde kaart, de SP, het CDA, de ChristenUnie. Dan hebben mensen het idee: als ik op die partij stem, dan gaat het een beetje die kant op. Daar hebben ze nog een gevoel bij. In Europa is dat natuurlijk niet zo. De Europese liberale fractie is natuurlijk een fractie uit diverse landen. Ik denk dat 99,9% van Nederland niet al die partijprogramma’s heeft gelezen.” (Man 52jr)

Als Europarlementariërs eenmaal weten wat burgers willen, kunnen ze aan de slag gaan met deze wensen. Dit proces is in de nationale politiek in de media goed zichtbaar: partijen smeden coalities, komen met initiatiefwetsvoorstellen, stellen Kamervragen en spreken demonstrerende menigtes toe.

Kiezers krijgen hierdoor een beeld van wat Kamerleden voor hen doen en of ze iets bereiken. Bij de volgende verkiezingen worden sommige partijen en politici beloond voor hun inspanningen en anderen worden afgestraft. Gaat dit in het Europees Parlement op dezelfde manier in zijn werk? Hoe proberen Europarlementariërs hun politieke ideeën te realiseren?

Lees dit artikel van Chris Aalberts verder op The Post Online

Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen? (3)

Deel 3: Hoe weten Europarlementariërs wat burgers willen?

“Ik hoorde dat er in 2014 verkiezingen waren, maar volgens mij heb ik daar nog nooit voor gekozen, voor het Europees Parlement. Ik kan me ook echt niet heugen dat we daar eerder voor uitgenodigd zijn om daarvoor te kiezen. Het zal wel. Maar ja, ik vind het dus een beetje vaag hoe Europa handelt. Ik weet wel dat er 26 zetels vanuit Nederland zijn. En volgens mij is VVD wel aardig groot. En ik hoor Hans van Baalen altijd, die zit in Brussel als prominent VVD’er.” (Vrouw, 42jr)

Het Europees Parlement bestaat net als de Tweede Kamer uit volksvertegenwoordigers en dus moeten Europarlementariërs weten welk beleid hun achterban wenst. Zij moeten weten welke voorstellen steun hebben van burgers uit hun lidstaat, welke richting burgers willen dat het Europees beleid op gaat en welke voorstellen volgens burgers zeker geen meerderheid mogen krijgen.

Om deze kennis op te doen, hebben Europarlementariërs een goede band met de burger nodig. Tweede Kamerleden hebben op nationaal niveau zo’n band: zij hebben via de media, opiniepeilingen en contacten met burgers en partijleden een beeld van de wensen van hun kiezers. Hoe krijgen Europarlementariërs zicht op wat burgers willen?

Lees dit artikel van Chris Aalberts verder op The Post Online

Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen? (2)

Deel 2: Hebben burgers invloed op Europa?

“Voor Europa wordt natuurlijk niet echt direct gestemd. Er zijn natuurlijk af en toe wel van die verkiezingen, waardoor je bepaalde mensen in het Europese Parlement krijgt of wat dan ook, maar ik weet eigenlijk niet eens of ik daar überhaupt ooit voor gestemd heb. Ik vind dat meer een soort schijnvertoning op dit moment: er wordt wel gestemd, maar het blijkt dat er ontzettend weinig invloed wordt uitgeoefend, want Nederland heeft bar weinig te zeggen in Europa, volgens mij.” (Man, 23jr)

De Europese Unie besloot in 2013 dat restaurants geen kannetjes olijfolie op tafel mogen zetten. Ze moeten flesjes gebruiken waarop een label aanwezig is zodat de consument kan zien welke kwaliteit de olie heeft en of er hygiënisch is gewerkt. Er zou te veel fraude plaatsvinden met dit soort kannetjes. Nederland stemde tegen het plan en CDA-Europarlementariër Esther de Lange sprak er schande van (Joosten, 2013). De boosheid van De Lange is voor veel burgers invoelbaar: waarom maakt de Europese Unie dit soort regels? Hoe kan deze zinloze Brusselse regelgeving worden gestopt?

Europese verkiezingen lijken een ideaal moment om als burgers de Europese Unie bij te sturen. Maar zijn burgers wel in staat de Europese Unie bij te sturen? Zijn de Europese verkiezingen daarvoor eigenlijk wel een goed middel? Of gaat het om een ‘schijnvertoning’?

Lees dit artikel van Chris Aalberts verder op The Post Online

Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen? (1)

Deel 1: Hoe zinvol zijn Europese verkiezingen?

“Het is niet heel toegankelijk. Om eerlijk te zijn is het niet heel helder wat ze daar in Europa nou eigenlijk doen, in dat Parlement en die Commissie en al die afdelingen daar.” (Vrouw, 26jr)

“De rol van de achterban is vitaal. Een volksvertegenwoordiger is geen beleidsambtenaar. Dus als ik iets doe, dan moet dat zijn ten behoeve van mijn achterban. Dat is de Nederlandse kiezer, dat is heel breed en niet alleen de mensen die op de VVD hebben gestemd. Dat doe ik vanuit de VVD-invalshoek, dus je moet niet meer regelen dan nodig is.” (Hans van Baalen, Europarlementariër VVD)

In mei 2014 zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement, een parlement dat eigenlijk vrij onbekend is bij de burger. Er zitten 26 Nederlanders in Brussel en Straatsburg, maar wie zijn zij? Hoeveel van hen zijn bekend bij het grote publiek? De hierboven aangehaalde vrouw van 26 jaar is niet de enige die het Europees Parlement ‘niet toegankelijk’ vindt. Vraag een willekeurige burger de naam van een Nederlandse Europarlementariër te noemen en er volgt een lange stilte. Soms weet men te melden dat Sophie in ’t Veld Europarlementariër van D66 is en incidenteel komt de naam van voormalig VVD-Kamerlid Hans van Baalen naar boven. Maar de meeste burgers kunnen deze vraag niet beantwoorden.

Lees deel 1 van deze serie van Chris Aalberts verder op The Post Online