Wat mede-initiatiefnemer Bart Nijman van Geenpeil betreft gaat het referendum van 6 april niet zozeer over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne, maar meer over de toekomst van de EU en de staat van de Nederlandse democratie.
“Bij een ‘nee’ bepaalt het kabinet wat de democratie in Nederland nog waard is”, zegt Nijman in een uitgebreid interview met NU.nl waarin hij verklaart waarom hij dit referendum op touwen heeft gezet en wat hij hoopt te bereiken.
Dit associatieverdrag draait om handel en levert Nederland geld op. Wat is daar mis mee?
“Dat is wat de voorstanders zeggen, maar dat is slechts deels waar. Het gaat ook over verregaande politieke en militaire samenwerking. Bovendien is er geen associatieverdrag nodig om handel te drijven, daar kan de Europese Unie gewoon een handelsverdrag voor afsluiten.”
“Als je verder bladert in dat associatieverdrag, dan kom je artikelen tegen over politieke integratie; over normen die wij in de EU hoog in het vaandel hebben staan zoals homorechten. In artikel 10 staan afspraken over hoe Oekraïne haar Russische wapentuig ter zijner tijd moet vervangen voor Europees materieel.”
Minister Koenders (Buitenlandse Zaken) erkende vorige week in een interview met NU.nl dat dit wel degelijk meer is dan een handelsverdrag. Het associatieverdrag sluit de EU met Oekraïne om de Oekraïners te helpen om de rechtstaat op orde te krijgen, om corruptie te bestrijden en om minderheden zoals LHBT’ers te emanciperen.
“Er is in november in het Oekraïens parlement gestemd over een homo-wet die regelde dat homo’s ook mochten werken, die mochten dat dus kennelijk nog niet. Dat kostte drie stemrondes voordat het werd aangenomen met als reden: stem nou voor, want de EU wil dat zo graag. Uiteindelijk leggen ze de rechten van homo’s alleen maar vast omdat iemand anders daarom vraagt, niet omdat ze het zelf willen. Het is geen emancipatie die vanuit dat land zelf komt.”
Wat is er mis met het gegeven dat de EU er kennelijk voor kan zorgen dat de rechten van minderheden gerespecteerd worden? In het zuiden van Amerika wilden de slavenhouders ook niet af van de slavernij, maar werd hen dat opgelegd omdat dat the right thing to do was.
“Ook daar brak destijds oorlog over uit.”
Maar wel voor de goede zaak.
“Het duurde vervolgens wel decennia voordat de slavernij werd afgeschaft en nog steeds worden de zwarte Amerikanen daar niet door iedereen als volwaardig gezien.”
Wat is er dan mis met die strijd voor gelijke rechten?
“De strijd is zeker goed. Het verbeteren van je land en versterken van je democratie zijn prijzenswaardige idealen. Het punt is alleen dat niet iedereen in Oekraïne dat zo ziet. Die emancipatie dwing je namelijk niet af met regels op een stukje papier. Dat moet uit de bevolking zelf komen.”