Hopen op wonder van centrale banken

Tijd winnen is nog steeds de strategie van de centrale banken. Maar tijd winnen waarvoor? Hopen op hervormingen in Europa, hopen op kooplust van de tot zijn in de nek in de schulden zittende modale Amerikaan of hopen op een wonder van de almachtige centrale banken? Maar de feiten zijn anders. De economie is chronisch ziek en de schulden zijn onbetaalbaar geworden.

De meeste beleggers leven in een door de centrale banken gecreëerde illusie dat de financiële markten de echte economie aanzwengelen. De werkelijkheid is echter dat deze thans volledig van elkaar zijn losgekoppeld. Historische hoge aandelenkoersen aan de ene kant en dalende koopkracht bij vooral modale inkomens aan de ander kant. Deze grote tegenstelling wordt door de rekenwonders van de centrale banken onder het tapijt geschoven door het masseren van economische cijfers en administratieve trucjes in de jaarrekeningen door multinationals.

Als kleine kinderen worden we door onze ouders al vroeg ingewijd in de wereld van illusie via Sinterklaas, de Kerstman en de Paashaas. Echter als we ouder zijn, wordt pijnlijk duidelijk dat illusies uiteindelijk altijd door de realiteit worden ingehaald. Heerlijk dagdromen is een van mijn favoriete activiteiten maar ik ben het volledig eens met Freud dat dromen een mentale vuilnisbak zijn, een berg door elkaar gehusselde herinneringen.

We worden overspoeld met informatie die tot ons komt via de media en internet. In sommige landen zoals Noord-Korea worden de burgers systematisch dom gehouden door de persvrijheid te beperken. In het Westen worden we juist overspoeld met informatie. We krijgen zoveel informatie te verwerken dat het steeds moeilijker wordt om realiteit en illusies van elkaar te onderscheiden. De centrale banken maken daar handig gebruik van.

Lees deze column van Jan van Gemeren verder op DFT >>>

Nationale overheden hebben niets meer te zeggen

In zijn nieuwe boek schetst de Duitse socioloog Wolfgang Streeck een dubbele crisis: een van het westerse kapitalisme en een van de democratie in Europa, veroorzaakt door de strenge Europese muntpolitie. ‘Eigenlijk moeten alle EU-lidstaten Duitsland worden. Een idioot idee.’

Gekochte tijd is de kroniek van het kapitalisme diep in de blessuretijd, een systeem dat van crisis naar crisis hotst en telkens een manier vindt om zijn hachje te redden. ‘Sinds de jaren 70 gaan kapitalistische samenlevingen door opeenvolgende crises. In elke crisis vinden ze echter een manier om tijd te kopen, tot die oplossing zelf weer een probleem wordt’, steekt Streeck van wal in zijn kantoor bij het Keulse Max-Planck-Institut für Gesellschaftsforschung.

Streeck, een oud-student van de legendarische cultuurwetenschapper Theodor Adorno, is niet onder de indruk van de monetaire hocus pocus die vandaag wordt toegepast om het systeem overeind te houden. ‘Inflatie, staatsschuld, privékrediet, geldproductie door centrale banken: allemaal om het systeem op het laatste nippertje op de been te houden. Je moet de crisis van 2008 in historisch perspectief zien: het is slechts één uit een reeks gelijkaardige crises.’

Maar het systeem vindt altijd een manier om overeind te blijven?
‘Tot nog toe schijnbaar wel, maar dat wil niet zeggen dat het altijd zo zal zijn.’

De theorie van het laatkapitalisme voorspelde in de jaren 70 al het einde van het systeem. Veertig jaar later staat het kapitalisme nog steeds overeind.
‘De (politieke) geschiedenis van het kapitalisme leert ons dat het een onstabiel systeem is, dat constant gerepareerd moet worden. Meestal zijn we bezig met het ontzenuwen van erg kritieke situaties. Ik ben er zeker van dat we in het komende decennium een even gevaarlijke crisis zullen meemaken als die van 2008. Of er dan iemand een oplossing zal hebben, kunnen we niet voorspellen. We zitten boven op een vulkaan. De drie relatief kalme decennia na 1945 waren uitzonderingen, met een kapitalisme dat veel meer door de overheid werd gecontroleerd. Toch is die rust als de norm gaan gelden.’

U hebt de naam een euroscepticus te zijn?
‘Ik hou niet van die term. Ik beschouw mezelf als een patriottistische Europeaan. Maar ik maak me grote zorgen over de Europese muntunie. Dat is niet hetzelfde.’

‘Kijk om je heen: de conflicten tussen de Europese volkeren zijn sinds de Tweede Wereldoorlog nooit meer zo heftig en emotioneel geweest als vandaag. Dat is het gevolg van die euroconstructie, die verschillende nationale economieën in één monetaire unie dwingt. Daarbij wordt de historische specificiteit van nationaal economisch beleid onderdrukt. Eigenlijk is het erop gericht om alle lidstaten in Duitsland te veranderen. Een idioot idee.’

(meer…)

Het IMF luidt nog net niet de noodklok

Het Internationale Monetaire Fonds (IMF) constateert in haar halfjaarrapport dat de risico’s in het wereldwijde financiële systeem sinds oktober 2014 niet zijn afgenomen, maar juist zijn toegenomen.

De risico’s in het wereldwijde financiële systeem zijn sinds oktober vorig jaar niet afgenomen, maar toegenomen. Erger nog, die risico’s hebben zich ook verspreid over andere sectoren dan alleen de bancaire. Met deze alarmerende boodschap kwam het IMF deze maand in haar Global Financial Stability Report, dat tweemaal per jaar wordt uitgebracht. Dat is een niet mis te verstane boodschap, die opvallend genoeg opvallend weinig weerklank kreeg in de vaderlandse pers, waar verhalen over een aantrekkende economische groei de boventoon voeren.

Maar volgens het IMF is er helemaal geen reden tot juichen, maar eerder reden voor grote bezorgdheid. Het rapport verwoordt het aldus:

‘The current report finds that, despite an improvement in economic prospects in some key advanced economies, new challenges to global financial stability have arisen. The global financial system is being buffeted by a series of changes, including lower oil prices and, in some cases, diverging growth patterns and monetary policies.’

Ondanks lichte verbeteringen in de economieën van enkele ontwikkelde landen zijn er talloze ‘uitdagingen’ bij gekomen.

Het algehele beeld dat het IMF in haar halfjaarrapport heeft geschetst is somberstemmend. Ruim zeven jaar na het begin van de financiële crisis is de financiële sector nog altijd niet stabiel en doemen er ook nog eens allerhande geopolitieke risico’s op aan de horizon. En de financiële elite heeft geen idee waar het heen gaat.

Lees het hele artikel van Jean Wanningen verder op Follow the Money