Just what is the point of the European Union?

For the best part of the last 30 years, support for the European Union and Britain’s role within it has been a badge of honour for the left. Just why is this?

Time was when – until around the mid-1980s or so – much of the British left favoured withdrawal from the then European Economic Community (EEC), while the Conservative Party was split. So much so that pro-European Tory MPs and ministers, infuriated by Margaret Thatcher’s mounting antipathy towards the European project, brought the Iron Lady down in 1990 for reasons which now appear bizarre. After her fall, the whole issue of Europe would poison the party, root to tip; while the highly Europhile New Labour grasped the political nettle. Even entry into the euro seemed likely at one point.

Yet the British left’s quarter-century-long enthusiastic support for all things Europe is at odds not only with UK public opinion, but increasingly, the facts on the ground. The euro experiment has been a political, economic and social disaster: impoverishing huge swathes of southern Europe, tying it to a currency with no escape, and robbing member states of anything resembling democracy or control of their own destinies. Freedom of movement, the dream of so many pro-Europeans, is imploding in tandem with the Schengen agreement. EU political institutions not only profoundly lack democratic legitimacy, but are inert, helpless, in the face of the greatest refugee crisis since 1945. National governments cannot agree on what day of the week it is, let alone how to collectively respond; anti-immigration sentiment is rising across much of the continent. Is the very thing which was designed to help bring peace and stability to a region so often ravaged by war now unwittingly serving to provoke not unity, but mounting anger and division?

By the end of 2017, perhaps as soon as next year, the British people, denied a voice on their country’s role within the EU for over four decades, will go to the polls to decide whether the UK should remain… or leave. This article challenges my fellow travellers on the left to do what they have so often neglected: to scrutinise the EU’s very many failings, think long and hard, and ask yourselves: is staying in really worth it?

Lees verder op Open Democracy

Geen weg terug, deel 3: Kunnen we nog uit de euro?

Recentelijk berichtte ik u over de Eurozone en of het voor lidstaten mogelijk is om deze monetaire unie te verlaten. Hoewel het in theorie mogelijk is om middels een uitstap uit de Europese Unie (EU) ook de Eurozone te verlaten, blijft het door gebrek aan bestaande wet- en regelgeving slechts speculatie. Maar begin deze week was het dan zover. De heer Jean-Claude Juncker, president van de Europese Commissie (EC), bevestigt dat de economische en monetaire unie ”blijvend en onomkeerbaar” is. Dit zei hij tijdens een toespraak aan de Universiteit van Leuven, België. Twee dagen eerder liet VVD-Europarlementariër Hans van Baalen weten dat hij Griekenland het liefst terug ziet gaan naar de drachme. Opvallend hoe twee Europese ambtenaren tegenstrijdige uitspraken doen. Wie moeten wij nu geloven? Het failliet van de EU in een notendop.

Deel 3

Zoals reeds eerder aangegeven, bestaat er geen enkel statuut, wet, regel of verdrag dat een uitstap uit de Eurozone regelt. Om deze reden is het juridisch gezien niet mogelijk om de Eurozone te verlaten. Dit, in tegenstelling tot een uitstap uit de EU, waarbij het Verdrag van Lissabon middels artikel 50 houvast geeft over de betreffende procedure. De euro verving de nationale munt van een groot aantal lidstaten en met dank aan Juncker weten wij nu dat deze vervanging permanent van aard is.

Hoewel Juncker klare taal spreekt, merkt men toch een dreigende ondertoon in de manier waarop hij zijn speech ten gehore brengt. Enkele dreigingen op een rij, die zullen geschieden wanneer Griekenland de monetaire unie verlaat. Ten eerste verdenkt Juncker de ”Angelsaksische wereld” ervan er alles aan te doen om de Eurozone te laten ontbinden, indien Griekenland afstand neemt van de euro. Tevens merkt hij op dat de Eurozone veiligheid en voorspoed brengt. Het zal Jean-Claude wellicht ontgaan zijn dat in landen als Spanje en Portugal het vertrouwen in een rap tempo gedaald is tot een ultiem dieptepunt. Het zal de EC-president eveneens ontgaan zijn dat de anti-EU sentimenten in Frankrijk sterk zijn aangewakkerd. Verder negeert hij het feit dat de oostelijke regionen van zijn Europa in economisch verval raken door de sancties jegens Rusland. In welke wereld leeft Juncker nu eigenlijk?

Lees dit artikel van Daniël Leeuwenhart verder op Curiales

Geen weg terug, deel 2: Kunnen we nog uit de eurozone?

In het vorige deel heeft u kunnen lezen hoe het Verdrag van Lissabon nog enige houvast geeft over een procedure tot het verlaten van de Europese Unie (EU). Echter, met betrekking tot de Eurozone zwijgt zij als het aankomt op een uitstap. Het is daarom nog maar de vraag of het juridisch dan wel technisch gezien mogelijk is om uit de monetaire unie te stappen. In dit artikel wordt onderzocht of een dergelijke mogelijkheid bestaat en of er andere opties voor de hand liggen. Wederom heeft geen enkele lidstaat zich ooit uit de Eurozone teruggetrokken en juist daarom is het opmerkelijk dat er weinig aandacht aan deze mogelijkheid wordt besteed.

Deel 2

Op 1 januari 1999 werd de euro in elf Europese lidstaten geïntroduceerd. Twee jaar later werd de nationale munt officieel vervangen door de euro en sindsdien hebben negentien leden de gemeenschappelijk munt als nationale valuta. Hoewel er sinds de invoering van de euro nog geen enkel land uit de Eurozone is gestapt, overweegt Griekenland al sinds geruime tijd om dit wel te doen. In 2012 werd de term Grexit voor het eerst aangehaald en dit refereerde vanzelfsprekend naar een uitstap van de Grieken uit de monetaire unie.

Onlangs gaf de Duitse Minister van Financiën aan dat Griekenland een redelijke kans maakt op het verlaten van de Eurozone, maar het voor andere lidstaten onwaarschijnlijk zal zijn om dezelfde stap te ondernemen. Deze uitspraak is voornamelijk gebaseerd op het feit dat Griekenland in een diepe crisis is beland en de overige lidstaten als Portugal en Ierland gered zijn door onder andere kapitaalinjecties. Het zou voor de Grieken beter uitpakken om terug te gaan naar de drachme om de nationale economie nog enigszins nieuw leven in te blazen.

Maar waarop wordt een dergelijk besluit gebaseerd?

Lees dit artikel van Daniël Leeuwenhart verder op Curiales

Geen weg terug, deel 1: Kunnen we nog uit de EU?

Tot voor het Verdrag van Lissabon was er geen ontsnappingsclausule opgenomen in de reeds bestaande statuten en verdragen van de Europese Unie (EU). Evenmin was er sprake van een bestaand beleid dat de uitstap uit de Eurozone bepaald. Nu nog is dit beleid non-existent. Naar mijn mening is er bewust gekozen voor geen uitstapbeleid, simpelweg omdat men de euro in gang heeft gezet met als doel permanente vertegenwoordiging onder EU-lidstaten. Het is opmerkelijk dat er geen enkel land tot nog toe uit de Unie is gestapt. Gezien de financiële situatie in een land als Griekenland zou men denken dat er op z’n minst oprecht overwogen wordt om te Eurozone dan wel de EU te verlaten.

Deel 1

Met de introductie van de Europese Grondwet in 2004 was het de bedoeling om ook voor het eerst een uitstapclausule te ontwikkelen. Deze Grondwet werd echter door onder andere Nederland niet geratificeerd omdat het merendeel van de Nederlandse bevolking tegen stemde. Ook
Frankrijk stemde tegen en als gevolg hiervan werden verdere stemmingen in een aantal Europese landen uitgesteld. Vervolgens werd het Verdrag van Lissabon in het leven geroepen en dit was zowel inhoudelijk alsook feitelijk gelijkvormig de eerder verworpen Constitutie. Het verschil zit hem in het feit dat het om een Verdrag gaat in plaats van een Grondwet.

Het Verdrag van Lissabon geeft lidstaten voor het eerst de mogelijkheid om vrijwillig de EU te verlaten. Maar hoe verloopt een dergelijke procedure? Is de optie om de Unie te verlaten daadwerkelijk op vrijwillige basis of komt er meer bij kijken dan het aanvankelijk lijkt te zijn? En welke consequenties zijn er verbonden aan een uitstap? Om een overzicht te krijgen van de gehele procedure en de gevolgen daarvan voor een lidstaat is het van belang om de feiten op een rij te krijgen. Allereerst artikel 50 uit het Verdrag van Lissabon; het artikel dat een eventuele uitstap regelt.

Lees dit artikel van Daniël Leeuwenhart verder op Curiales >>>