De angst voor deflatie tiert welig. In kranten, op tv en zelfs bij de koffieautomaat wordt erover gesproken. Nu wil de ECB dit te lijf gaan met nog meer monetair ingrijpen. Hiermee maakt de ECB een cruciale fout door niet naar de ware oorzaak te (willen) kijken. Het ECB-beleid is dan ook niets meer dan symptoombestrijding, terwijl de ware oorzaak van de crisis alleen maar wordt versterkt.
Als er wordt gekeken naar waarom de ECB zo bang is voor deflatie, dan wordt in wezen duidelijk dat zij donders goed weet wat de ware oorzaak is van de crisis. In een deflatoire omgeving dalen de prijzen en dus ook het bruto binnenlands product (BBP; wat we met z’n allen verdienen), terwijl de schulden wel gewoon blijven staan. Dit betekent dus dat het steeds moeilijker wordt om de schulden terug te betalen (minder inkomen, maar dezelfde schulden). Het grote probleem is dus de schuldenberg (zie ook deze column).
In plaats van de schuldenberg direct aan te pakken, doet de ECB er alles aan om de schuldenberg draaglijker te maken (zie ook deze column van mijn hand ). Zo worden de rentes kunstmatig laag gehouden. Dit helpt niet alleen de draagbaarheid (lagere interestbetalingen), maar stimuleert ook de kredietgroei. Nog nooit kon er zo goedkoop worden geleend en dit moet bedrijven en consumenten aanzetten tot meer investeringen en consumptie, waardoor het BBP zal stijgen en de eurozone zo haar schulden kan ontgroeien. Nu wil de ECB, bijvoorbeeld, hypotheekschulden gaan opkopen om zo de kredietverlening nog verder te stimuleren. Leuke gedachte, maar het gaat nooit werken. Helaas staat de ECB niet alleen, want de Bank of England, de Federal Reserve, de Bank of Japan en velen anderen hanteren min of meer hetzelfde recept.
Waarom werkt het niet? Allereerst zijn de totale wereldwijde schulden sinds het begin van de crisis met 40% toegenomen, terwijl het wereld BBP met maar 20% is toegenomen. Nog buiten het feit dat het bestrijden van een schuldencrisis met meer schulden mesjogge is, is het natuurlijk geen houdbare kaart wanneer de schulden twee keer zo hard stijgen als het inkomen. Het tweede probleem met de aanpak van de ECB cum suis kan het best omschreven worden als: Je kunt het paard wel naar het water leiden, maar je kunt het niet dwingen te drinken. Veel bedrijven willen niet investeren (en daarvoor lenen), omdat ze geen goede eindvraag zien. De consument heeft evenmin de behoefte om meer schulden aan te gaan, omdat er nog steeds donkere wolken aan de horizon zijn (persoonlijke schulden, koopkrachtvermindering, stijgende werkloosheid, stijgende belastingdruk, en zo verder). Dit verklaart ook gelijk waarom schulden nu zo weinig economische groei veroorzaken.
Lees deze column van Alexander Sassen van Elsloo verder op De Financiële Telegraaf