Merkel neemt afstand van Juncker

De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft gisteravond in Brussel afstand genomen van haar eerdere steun voor de Luxemburger Jean-Claude Juncker als toekomstige voorzitter van de Europese Commissie.

Juncker blijft de zogenaamde Spitzenkandidat van haar Europese Volkspartij (EVP), maar zonder absolute meerderheid in het Europees Parlement voor de EVP is er ook unanimiteit vereist in de Europese Raad, zo zei Merkel na afloop van een informeel diner van de EU-regeringsleiders. Die unanimiteit is er op dit moment niet.

De bijeenkomst diende als aftrap voor de zoektocht naar een opvolger voor José Manuel Barroso. De voorzitter van de Europese Raad, Herman van Rompuy, kreeg de opdracht om als een soort formateur de politieke ruimte in de hoofdsteden en in het Europees Parlement in kaart te brengen, in samenhang met een strategische agenda voor de EU in de komende vijf jaar. Het Parlement moet de voordracht van de Raad voor een Commissievoorzitter goedkeuren.

Voor Juncker is de nieuwe lijn van Merkel een flinke terugslag. De fracties in het Parlement hadden hem eerder op de dag aangewezen als de man die als vertegenwoordiger van de grootste partij als eerste mag proberen binnen het Parlement een meerderheid voor zijn kandidatuur te zoeken.

Merkel, die als leider van de grootste lidstaat én een nationale coalitie van christen- en sociaaldemocraten een sleutelrol speelt in het proces, legde een direct verband tussen de voordracht voor het voorzitterschap van de Commissie, waarvoor formeel een gekwalificeerde meerderheid van lidstaten volstaat, en andere benoemingen, zoals die van de voorzitter van de Europese Raad. Die vereisen wel unanimiteit. Omdat de EVP in het Europees Parlement alleen in een coalitie met de sociaaldemocraten een meerderheid kan vormen, zal er in het spel om de benoemingen een uitruil moeten plaatsvinden, redeneert Merkel. De facto betekent dit dat de regeringen eenstemmig moeten besluiten over de Commissievoorzitter.

‘We moeten ons aan de tekst van het EU-verdrag houden. Dat gebiedt ons om een voordracht te doen die door een meerderheid in het Parlement kan worden aanvaard. We kunnen niet uit partijpolitieke overwegingen het Verdrag schenden’, aldus de Bondskanselier. Ook over de procedurele stappen in het proces en het politieke werkprogramma besluiten de regeringsleiders unaniem.

De Britse premier David Cameron en de Hongaar Viktor Orban moeten niets van Juncker weten. Een blokkerende minderheid, waartoe in ieder geval Nederland en Italië behoren, verzet zich niet per se tegen Juncker, maar vindt dat het geen automatisme hoeft te zijn dat de Europese leiders de kandidaat van het Parlement overnemen. Merkel sloot de benoeming van Juncker ook niet helemaal uit. Van Rompuy zal hem volgens haar ook bij de onderhandelingen moeten betrekken.

Lees verder op het Financieele Dagblad