Door het Oekraïneconflict klinkt de roep om een gezamenlijk energiebeleid steeds luider in Europa. De verdeeldheid tussen lidstaten is echter groot.
Dat blijkt uit de voorstellen waar landen mee komen in de aanloop naar de Europese energietop van juni. Het landsbelang staat nog altijd voorop. In navolging van Polen kwam het Verenigd Koninkrijk afgelopen week met een reeks voorstellen. Europa kan volgens de Britse premier Cameron afkicken van zijn verslaving aan buitenlands gas, olie en kolen als het vol inzet op schaliegas, kernenergie en duurzame energie — drie stokpaarden van het Britse energiebeleid. Kolen moeten van Cameron in de ban, wat haaks staat op de voorstellen die de Poolse premier Donald Tusk eerder deed. Polen wekt 90% van zijn stroom op met kolencentrales en wil daarom juist een quotum instellen voor het gebruik van kolen uit Europa, want eigen kolen eerst.
Tusk doet verder in Europa veel stof opwaaien met zijn pleidooi voor een energie-unie. Als antwoord op de dominantie van Rusland op de Europese gasmarkt wil hij een gezamenlijke inkooporganisatie voor Russisch gas optuigen. Zo kan Moskou landen die erg afhankelijk zijn van Russisch gas niet meer benadelen.
De Poolse premier kreeg bijval van onder meer zijn Hongaarse ambtgenoot Viktor Orban en Joschka Fischer, oud-minister van buitenlandse zaken van Duitsland en voorstander van een federaal Europa. Zelfs eurocommissaris voor energie Günther Oettinger vindt dat er een eind moet komen aan de grote prijsverschillen, al laat hij zich niet uit over het idee van een energie-unie. Maar er is ook grote kritiek. ‘Collectief gas inkopen zou gekkenwerk zijn’, zegt David Buchan van de Britse denktank The Oxford Institute for Energy Studies. Buchan noemt zo’n operatie een heikele klus, omdat de vraag naar gas in Europa hoogst onzeker is doordat gesubsidieerde groene stroom gascentrales steeds vaker uit de markt drukt. ‘Gas inkopen voor alle landen vergroot het risico op foute inschattingen van prijzen en de hoeveelheid gas die Europa nodig heeft.’
Los daarvan botst een gaskartel, aldus Buchan, met de Europese regels voor mededinging.