De ECB is Griekse banken aan het kielhalen in de hoop dat het hiermee druk kan uitoefenen op premier Tsipras.
“Als je de confrontatie niet aan wilt gaan, ben je niet aan het onderhandelen.” Dat is hoe de Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis de onderhandelingen tussen Griekenland en zijn schuldeisers kernachtig samenvat. De Griekse regering wil een lager financieringsoverschot; een ander menu van structurele hervormingen; de OESO die de trojka vervangt als waakhond en een oogje in het zeil moet houden in Athene; en toestemming om meer schatkistpapier te mogen plaatsen bij Griekse banken om zodoende tijd te kopen voor onderhandelingen over schuldenverlichting. De schuldeisers willen in iets mindere mate doorgaan met het beleid van ‘we moeten de Griekse economie vernietigen om hem te redden’.
Dat is wat we op kunnen maken na al het geschreeuw van de afgelopen weken en het tactisch lekken van informatie naar de media. Wat er zich achter de schermen écht afspeelt weten we niet. De houding die de Grieken en vooral de Duitsers aannemen voorafgaand aan het overleg van de eurogroep woensdagavond in Brussel is dat de partijen nog steeds mijlenver uit elkaar liggen en dat we niet op een akkoord hoeven te rekenen.
Ook bij beleggers is er weinig hoop op een akkoord. Europese beurzen hebben sinds de ochtend de verliezen zien oplopen, maar heel dramatisch is het allemaal niet. Beleggers ergeren zich aan de onzekerheid over Griekenland, maar zijn niet bang en denken dat het uiteindelijk wel goed komt. Sinds de Griekse verkiezingen van 26 januari heeft de Europese Stoxx 50-index zijwaarts bewogen.
De ECB is Griekse banken aan het kielhalen in de hoop dat het hiermee druk kan uitoefenen op premier Tsipras. ECB-topmannen hebben laten doorschemeren dat het ELA-noodloket, waar Griekse banken zich steeds meer toe wenden voor financiering vanwege de kapitaalvlucht, gesloten kan gaan worden. ECB-directielid en Draghi-getrouwe Peter Praet zei dinsdag in Lissabon dat de ELA moet dienen als “brug” ergens naar toe en dat er “realistische vooruitzichten” moeten zijn. Met andere woorden: als Tsipras niet doet wat de ECB wil, gooien wij het loket dicht.
Praets collega Bogdan Jazbec zei woensdag tegen de krant Handelsblatt botweg dat er “altijd het risico bestaat dat de ECB stopt met het geven van ELA aan Griekse banken”. Met deze uitspraken is de ECB de bankrun in Griekenland aan het aanwakkeren. Dat is op zich al een kwalijke zaak, want de ECB moet als toezichthouder op het bankwezen de financiële stabiliteit waarborgen. Daarnaast heeft de ECB toen het eind vorig jaar toezichthouder werd de Griekse banken laten slagen voor het boekenonderzoek en de stresstest. En zowel Praet als Jazbec herhaalden dat er niets schort aan de solventie van de Griekse banken.
Het zou daarom onrechtvaardig zijn als de ECB nu de Griekse banken de rug toekeert. Zou de ECB de geldkraan besluiten dicht te draaien, waar twee derde van het ECB-bestuur mee zou moeten instemmen, dan is het einde verhaal voor de banken en moet Griekenland uit de euro. De ECB heeft hier veel te veel macht, iets waar de advocaat-generaal van het Europese Hof van Justitie vorige maand voor waarschuwde. De advocaat-generaal zei dat de ECB zich niet moet bemoeien met het politiek en economisch beleid van een lidstaat die onderworpen is aan een bailout. De ECB kan dat niet laten en heeft nu drie petten op: één voor het monetaire beleid, één als toezichthouder en één voor de trojka.