Het is nooit in praktijk gebracht, is gebaseerd op een pocherige uitspraak van een Italiaan in een bankierspak en is nooit verder gekomen dan een persbericht. Maar het obscure Outright Monetary Transactions-programma (OMT) van de Europese Centrale Bank redde de eurozone in 2012 wel van de dreigende ondergang, dus in Frankfurt en vele hoofdsteden wordt opgelucht ademgehaald nu Europa’s belangrijkste juridisch adviseur het een goed plan vindt.
Ieder ander oordeel zou onvoorzienbare gevolgen kunnen hebben aan de vooravond van Griekse verkiezingen, die indirect opnieuw over de toekomst van de euro gaan. De OMT’s werden in september 2012 in het vooruitzicht gesteld voor eurolanden die geen geld meer kunnen lenen. Dat gebeurde omdat de kapitaalmarkt geen vertrouwen meer had in de toekomst van de eenheidsmunt. ECB-president Mario Draghi vervulde er zijn belofte mee ‘alles wat nodig is’ te zullen doen om de euro te redden.
‘En geloof me, het zal genoeg zijn’, zei hij erbij. En ‘binnen ons mandaat’, beloofde hij. De tegenstanders maakten eruit op dat de bank als ‘lender of last resort’ zou optreden voor zwakke eurolanden en dat dat nou juist niet conform het mandaat van de centrale bank is. Het Duitse grondwettelijk Hof in Karlsruhe vindt dat ook, maar liet een definitief oordeel over die vraag — die immers betrekking heeft op de bepalingen in het EU-verdrag — over aan het Europese Hof van Justitie.
De advocaat-generaal van het Hof, die de rechters adviseert, maar niet altijd gelijk krijgt, besteedt een groot deel van zijn juridische overdenkingen aan de vraag of het Hof in Karlsruhe zich wel zal neerleggen bij een oordeel van het Hof. De eigenzinnige Duitse rechters tonen zich volgens advocaat-generaal Pedro Cruz Villalón ‘ambivalent’ over het laatste woord hierover. Luxemburg kan wel oordelen dat OMT conform het EU-verdrag is, maar dan blijft de vraag over of het Verdrag dan niet in strijd is met de Duitse grondwet.